This site uses cookies.
Some of these cookies are essential to the operation of the site,
while others help to improve your experience by providing insights into how the site is being used.
For more information, please see the ProZ.com privacy policy.
Freelance translator and/or interpreter, Verified site user
Data security
This person has a SecurePRO™ card. Because this person is not a ProZ.com Plus subscriber, to view his or her SecurePRO™ card you must be a ProZ.com Business member or Plus subscriber.
Affiliations
This person is not affiliated with any business or Blue Board record at ProZ.com.
Open to considering volunteer work for registered non-profit organizations
Rates
English to Armenian - Rates: 0.04 - 0.06 USD per word / 30 - 40 USD per hour / 2.00 - 4.00 USD per audio/video minute Armenian to English - Rates: 0.04 - 0.06 USD per word / 30 - 40 USD per hour / 2.00 - 4.00 USD per audio/video minute Russian to Armenian - Rates: 0.04 - 0.06 USD per word / 30 - 40 USD per hour / 2.00 - 4.00 USD per audio/video minute Spanish to Armenian - Rates: 0.04 - 0.06 USD per word / 30 - 40 USD per hour / 2.00 - 4.00 USD per audio/video minute Russian to English - Rates: 0.04 - 0.06 USD per word / 30 - 40 USD per hour / 2.00 - 4.00 USD per audio/video minute
Spanish to English - Rates: 0.04 - 0.06 USD per word / 30 - 40 USD per hour / 2.00 - 4.00 USD per audio/video minute
English to Armenian: Background to danger General field: Science Detailed field: Social Science, Sociology, Ethics, etc.
Source text - English Background to danger
Individualism, in contrast to socialism and all other forms of
totalitarianism, is based on the respect of Christianity for the
individual man and the belief that it is desirable that men should
be free to develop their own individual gifts and bents. This philosophy,
fi rst fully developed during the Renaissance, grew and
spread into what we know as Western civilization. The general
direction of social development was one of freeing the individual
from the ties which bound him in feudal society.
Perhaps the greatest result of this unchaining of individual
energies was the marvellous growth of science. Only since industrial
freedom opened the path to the free use of new knowledge,
only since everything could be tried – if somebody could be found
to back it at his own risk – has science made the great strides which
in the last 150 years have changed the face of the world. The result
of this growth surpassed all expectations. Wherever the barriers to
the free exercise of human ingenuity were removed, man became
rapidly able to satisfy ever-widening ranges of desire. By the beginning
of the twentieth century the working man in the Western world
had reached a degree of material comfort, security and personal independence which 100 years before had hardly seemed possible.
The effect of this success was to create among men a new sense
of power over their own fate, the belief in the unbounded possibilities
of improving their own lot. What had been achieved came
to be regarded as a secure and imperishable possession, acquired
once and for all; and the rate of progress began to seem too slow.
Moreover the principles which had made this progress possible
came to be regarded as obstacles to speedier progress, impatiently
to be brushed away. It might be said that the very success of liberalism
became the cause of its decline.
No sensible person should have doubted that the economic
principles of the nineteenth century were only a beginning – that
there were immense possibilities of advancement on the lines on
which we had moved. But according to the views now dominant,
the question is no longer how we can make the best use of the
spontaneous forces found in a free society. We have in effect
undertaken to dispense with these forces and to replace them by
collective and ‘conscious’ direction.
It is signifi cant that this abandonment of liberalism, whether
expressed as socialism in its more radical form or merely as
‘organization’ or ‘planning’, was perfected in Germany. During
the last quarter of the nineteenth century and the fi rst quarter of
the twentieth, Germany moved far ahead in both the theory and
the practice of socialism, so that even today Russian discussion
largely carries on where the Germans left off. The Germans, long
before the Nazis, were attacking liberalism and democracy, capitalism,
and individualism.
Long before the Nazis, too, the German and Italian socialists
were using techniques of which the Nazis and fascists later
made effective use. The idea of a political party which embraces all activities of the individual from the cradle to the grave, which
claims to guide his views on everything, was fi rst put into practice
by the socialists. It was not the fascists but the socialists who began
to collect children at the tenderest age into political organizations
to direct their thinking. It was not the fascists but the socialists
who fi rst thought of organizing sports and games, football and
hiking, in party clubs where the members would not be infected
by other views. It was the socialists who fi rst insisted that the
party member should distinguish himself from others by the
modes of greeting and the forms of address. It was they who, by
their organization of ‘cells’ and devices for the permanent supervision
of private life, created the prototype of the totalitarian party.
By the time Hitler came to power, liberalism was dead in
Germany. And it was socialism that had killed it.
To many who have watched the transition from socialism to
fascism at close quarters the connection between the two systems
has become increasingly obvious, but in the democracies the
majority of people still believe that socialism and freedom can
be combined. They do not realize that democratic socialism, the
great utopia of the last few generations, is not only unachievable,
but that to strive for it produces something utterly different – the
very destruction of freedom itself. As has been aptly said: ‘What
has always made the state a hell on earth has been precisely that
man has tried to make it his heaven.’
Translation - Armenian Վտանգի նախադրյալներ
Ինդիվիդուալիզմը, ի հակադրություն սոցիալիզմի (ինչպես նաև տոտալիտարիզմի բոլոր այլ տեսակների), հիմնված է քրիստոնեության ՝ անհատի նկատմամբ տածած հարգանքի և այն համոզմունքի վրա, որ մարդը պետք է ազատ լինի՝ զարգացնելու իր ընդունակություններն ու հակումները: Այս փիլիսոփայությունը, որը իր ավարտուն մշակումն է ստացել Ռենեսանսի ժամանակաշրջանում, զարգացել ու լայն տարածում է գտել այսպես կոչված արևմտյան քաղաքակրթության մեջ: Հասարակության զարգացման հիմնական ուղղությունը անհատին ձեռբազատելն էր այն բոլոր կապանքներից, որ նրան կաշկանդում էին ֆեոդալական կարգերում:
Այս ազատագրման թերևս ամենադրական կողմը գիտության անհավանական առաջընթացն էր: Արդյունաբերական ազատությունն էր, որ հնարավոր դարձրեց գիտելիքի ազատ շրջանառությունը, թույլ տվեց իրականացնել ցանկացած գիտափորձ (եթե կգտնվեր մեկը, ով ռիսկի կդիմեր ու կաջակցեր այն): Արդյունաբերական ազատությունն էր, որ հանգեցրեց գիտական այնպիսի առաջընթացների, որ վերջին 150 տարիների ընթացքում հիմնովին փոխեցին աշխարհի դիմագիծը: Արդյունքները գերազանցեցին բոլոր սպասումները: Երբ հեռացվեցին մարդկային հնարամտությունը կաշկանդող պատնեշները, մարդիկ շուտով կարողացան բավարարել իրենց ցանկությունների ավելի ու ավելի լայնացող շրջանակը: Մինչև 20-րդ դարի սկիզբը աշխատանք ունեցող մարդը արևմուտքում արդեն նյութական, անձնական ու անվտանգության տեսանկյունից հասել էր այնպիսի անկախության, որ 100 տարի առաջ հազիվ թե հնարավոր թվար:
Այս հաջողության արդյունքում մարդկանց մեջ արթնացավ այն գիտակցումը, որ իրենք ի զորու են տնօրինելու սեփական ճակատագիրը, այն հավատը, որ անսահման տարբերակներ կան սեփական կարգավիճակը բարելավելու համար: Այն, ինչ արդեն ձեռք էր բերվել, սկսվեց ընկալվել որպես ապահով ու անձեռնմխելի սեփականություն, ու առաջընթացի թափը սկսեց դանդաղ թվալ: Ավելին, այն գաղափարները, որ այս առաջընթացը հնարավոր էին դարձրել, սկսեցին ընկալվել որպես ավելի արագ առաջընթացի խոչընդոտներ, որոնցից պետք է շուտափույթ ազատվել: Կարելի է ասել, որ լիբերալիզմի հաջողությունն էր հենց, որ դարձավ դրա անկման պատճառը:
Ցանկացած խելացի մարդ, անկասկած, պիտի հասկանար, որ 19-րդ դարի տնտեսական դրույթները դեռ միայն սկիզբն էին, որ առաջընթացի անթիվ այլ հնարավորություններ կային սկսած ճանապարհի վրա: Բայց, ըստ ներկայումս գերակշռող հայացքների, հարցն այժմ այն չէ, թե ինչպես կարելի է օգտագործել ազատ հասարակության ինքնաբուխ ուժերը: Իրականում մենք արդեն ձեռնամուխ ենք եղել այդ ուժերից ազատվելու և դրանց փոխարեն հավաքական ու «գիտակցված» ուղղությամբ առաջ շարժվելու գործին:
Նշանակալից է, որ լիբերալիզմից այս կերպով հրաժարվելը, լիներ դա արտահայտված սոցիալիզմի (ծայրահեղ դեպքերում), թե ուղղակի «կազմակերպման» կամ «ծրագրման» տեսքով, կատարելագործվել է Գերմանիայում: 19-րդ դարի վերջին քառորդի և 20-րդ դարի առաջին քառորդի ընթացքում սոցիալիզմը Գերմանիայում անհամեմատելի առաջընթաց ապրեց և՛ տեսական, և՛ կիրառական տեսակյունից: Սա է պատճառը, որ մինչև օրս Ռուսաստանը սոցիալիզմի շուրջ քննարկումները շարունակում է հենց այնտեղից, որտեղ գերմանացիները կանգ էին առել: Գերմանացիները նացիստներից դեռ շատ ավելի վաղ արդեն խստորեն քննադատում էին լիբերալիզմն ու ժողովրդավարությունը, կապիտալիզմն ու ինդիվիդուալիզմը:
Նացիստներից շատ ավելի վաղ գերմանացի ու իտալացի սոցիալիստները արդեն օգտագործում էին այն մեթոդները, որոնք հետագայում լայն կիրառում ստացան նացիստների ու ֆաշիստների կողմից: Այն գաղափարը, որ մի քաղաքական կուսակցություն կարող է կանխորոշել մարդու բոլոր գործողությունները օրորոցից մինչև գերեզման, որ կարող է պարտադրել իր սեփական հայացքները ցանկացած հարցի շուրջ, առաջին անգամ կիրառվել է սոցիալիստների կողմից: Առաջինը ֆաշիստները չէին, այլ սոցիալիստները, որ սկսեցին ամենավաղ տարիքից երեխաներին ներառել քաղաքական կուսակցությունների մեջ՝ ուղղորդելու համար նրանց միտքը: Առաջինը ֆաշիստները չէին, այլ սոցիալիստները, որ մտահղացան կազմավորել սպորտային, խաղային և այլ կուսակցական խմբակներ, որոնց անդամները զերծ կմնան այլ գաղափարական վարակներից: Սոցիալիստներն էին, որ առաջինը պնդեցին, որ կուսակցության անդամները պետք է մյուսներից տարբերվեն իրար ողջունելու ու դիմելու ձևերով: Նրանք էին, որ իրենց «բջջային» կառուցվածքներով և անձնական կյանքը անդադար վերահսկելու լծակներով, ստեղծեցին տոտալիտար կուսակցության նախատիպը:
Մինչև Հիտլերի՝ իշխանության գալը լիբերալիզմն արդեն մահացած էր Գերմանիայում: Հենց սոցիալիզմն էր, որ սպանել էր այն:
Շատերի համար, ովքեր իրենց աչքով են տեսել սոցիալիզմից ֆաշիզմի անցումը, երկու համակարգերի միջև կապը ակնհայտ է, բայց ժողովրդավարական հասարակություններում մարդկանց մեծամասնությունը դեռ հավատում է, որ սոցիալիզմն ու ազատությունը համատեղելի են: Նրանք չեն գիտակցում, որ ժողովրդավարական սոցիալիզմը՝ վերջին մի քանի սերունդների մեծ ուտոպիան, ոչ միայն անհասանելի է, այլև դրան ձգտելը հանգեցնում է բոլորովին այլ բանի, այն է՝ ազատության վերացմանը: Տեղին է ասված, որ «պետությանները միշտ էլ դժոխքի են վերածվել հենց այն պատճառով, որ մարդը փորձել է դրանք վերածել դրախտի»:
Այսօր մտահոգության տեղիք է տալիս այն փաստը, որ Անգլիայում և Միացյալ Նահանգներում կարելի է հանդիպել ուժերի նմանատիպ կուտակումների և համարյա նույնպիսի արհամարհանքի այն ամենի նկատմամբ, ինչ լիբերալ է բառի ավանդական իմաստով: «Պահպանողական սոցիալիզմ»-ն էր այն կարգախոսը, որի ներքո շատ գրողներ հող պատրաստեցին Ազգային Սոցիալիզմի հաջողության համար: Այսօր «պահպանողական սոցիալիզմ» է մեր իրականության մեջ ուղղությունը:
Armenian to English: Three hypothesis for Almast’s betrayal or the advent of the betrayal General field: Art/Literary Detailed field: Poetry & Literature
Source text - Armenian «Ալմաստի դավաճանության երեք վարկածները
կամ դավաճանության հայտնագործությունը»
Դավաճանության հայտնագործությունը, եթե այն իսկապես եղել է, մեծագույն հայտնագործություններից
մեկն է.aռաջին հերթին այն պատճառով, որ մենք կարող ենք ցուցադրել մեր մեծահոգությունը` ներելով
դավաճաններին եւ ինչ որ տեղ դավաճանությունը համարելով նրանց ինքնավարության ձգտման պաթոլոգիկ
արտահայտություն: Այսպիսով՝ մենք ներում ենք նաև մեզ՝ մեր դավաճանությունները համարելով մեր
ինքնավարության ձգտման չարաղետ և անխուսափելի հետևանքներ:
“Եվ դո՞ւ, Բրուտո՛ս”,– հարցնում է Հուլիոս Կեսարը: Հավանաբար նույնը կարող էր ասել Հիսուսը`
Հուդային: Դավաճանությունը անբացատրելի է, որովհետև անսպասելի է: Դավաճանությունը սկսում է
դավադրությունից, հետևաբար, այն նաև գաղտնիք է: Հնարավոր է, որ եթե մենք կարողանանք բացահայտել այդ
անբացատրելի գաղտնիքը, դավաճանությունը կդադարի դավաճանություն լինել, իսկ դավադրությունը
ուրվականի նման կտարալուծվի եթերի մեջ: Հարոլդ Փինթերի «Դավաճանություն» պիեսում դավաճանության
գաղտնիքը իրար է կապակցում գործող անձերին, և երբ այդ գաղտնիքը բացահայտվում է, նախկին ընկերներին
և սիրեցյալներին կապող ոչինչ այևս չի մնում: Ջերրին առաջին տեսարանում ասում է Էմմային. «Տարօրինակ
բան է: Երբ ես լսեցի, չարացա, միայն չարացա: Պարզապես չարացա, որ նախկինում մեր մասին ոչ ոք չէր
փսփսում: Անընդհատ ուզում եմ ասել. դե ինչ եք ինձ պատմում, դե նստել է նա մի քանի անգամ այդ Քեյսիի
հետ, ում ինչ գործն է, իսկ ահա ամբողջ յոթ տարի մենք սիրավեպ ենք ունեցել, իսկ դուք, գրողը տանի, ոչ ոք
ձեզանից գլխի չէր ընկնում»: Էմման մեղմ հակաճառում է, որ հնարավոր է՝ ինչ-որ մեկը գիտեր: Ինչպես
պարզվում է՝ գիտեր նա, ով չպետք է իմանար՝ Էմմայի ամուսինը: Հերոսը կարծում է, որ եթե
դավաճանությունը բացահայտված չէ, այն դադարում է լինել դավաճանություն:
Մեր ռազմավարությունը այլ է լինելու. հետաքննելու ենք դավաճանության մի դեպք՝ համոզված լինելով,
որ այն իր մեջ գաղտնիք ունի, որը կարելի է բացահայտել: Ստիպված պետք է սկսենք բավական հեռվից՝
միջնադարից:
Միջնադարում դավաճանությունը եւ խոսքը դրժելը համարվում էին ամենասովորական արարքներ:
Օրինակ, որպեսզի հակառակորդ կողմը չդրժի իր խոսքը, սովորաբար նրանից պատանդներ էին վերցնում: Դա
չի նշանակում, որ հավատարմությունը չէր գնահատվում, բայց դավաճանության համար էլ արդարացում գտնում
էին: Ուժեղները կարող էին վարվել կամայականորեն, թույլերը պետք է հետևեին իրենց: Եթե վասալը թողնում
էր իր սյուզերենին և անցնում ավելի հզոր տիրոջ մոտ ծառայության, ապա դա շահավետ էր, ուրեմն՝ ճիշտ,
արդարացված: Օրինակ. հայ իշխաններից ոմանք այդպես են վարվել արաբական արշավանքների ժամանակ՝
մերթ անցնելով արաբների, մերթ՝ բյուզանդացիների կողմը: Միակ ոլորտը, որտեղ դավաճանությունը
սկզբունքորեն դատապարտվում էր, կրոնն էր: Ընդհանրապես այլ կրոնի ներկայացուցիչները դիտարկվում էին
ոչ միայն որպես այլահավատներ, այլ այլահավատությունը հենց իսկ դավաճանություն էր: Միայն ավելի ուշ,
երբ հայտնագործվում է ժամանակակից պետությունը, ապա՝ ժողովրդի ինքնիշխանության վրա հիմնված
ժամանակակից ազգերը, հայտնագործվում է նաև դավաճանությունը՝ մերօրյա իմաստով: Կա պետական
գաղտնիք, կա պետական դավաճանություն. օրինակ՝ազգային-ազատագրական պայքարի ժամանակ չէր կարելի
մատնել հեղափոխականներին նույնիսկ մահվան սպառնալիքի տակ և այլն:
Համարյա նույն իրադրությունն էր ամուսնական դավաճանության առումով: Դեկալոգում չկա «Մի՛
դավաճանիր» պատվիրանը, իսկ Ավետարանում Հիսուսին երեք անգամ ուրացած Պետրոսը դառնում է
քրիստոնեական եկեղեցու հիմնադիրը: Ինքը՝ Հիսուսը ներում է անառակ կնոջը՝ հորդորելով թողնել իր նախկին
զբաղմունքը: Ղուրանը պահանջում է կնոջ դավաճանությունը ապացուցելու համար չորս անբիծ վկաներ, իսկ
ցուցմունքների հակասության դեպքում՝ նրանք բոլորը խիստ պատժի են ենթարկվում: Սա համարյա
անիրագործելի պայման է դավաճանությունը բացահայտելու համար:
Դժվար է պատկերացնել, թե ինչպես միջնադարում կինը կարող էր դավաճանել ամուսնուն: Իհարկե, եթե
ամուսինը ասպետ է և ուղևորվել է հեռավոր արշավանքի, ապա ասպետը չէր կարող վստահ լինել կնոջ վրա, և
կինը պարտավոր էր կրել «հավատարմության գոտին»: Բայց ագրարային հասարակությունում սովորաբար
տղամարդու աշխատատեղին և բնակարանը համընկնում էին, և կինը տղամարդու մշտական հսկողության տակ
էր, ուրեմն կնոջը հարկավոր էր դավաճանելու համար դեկամերոնյան խորամանկությունների դիմել :
Ագրարային հասարակությունում դավաճանության արգելքը հաղթահարող ուժը կրքոտ սերն էր, աներևակայելի
գրավիչ զգացում պոետների երևակայությունը զոռ տալու համար: Կրքոտ սերը ենթադրում է ոչ թե հասարակ
դավաճանություն, այլ Մեծ դավաճանություն: Հարյուր տարի առաջ ռուս մտածող Վասիլի Ռոզանովը գրել է.
«Մեծ դավաճանություններից սկիզբ են առնում մեծ վերածնունդները: Նա է իսկապես հիմնում նոր այգի, ով
դավաճանում է, դավաճանում հին, քարացած, թառամած այգուն…Հին ոգու մարդիկ շփոթվում, անիծում և
հանդիմանում են նրանց անբարոյականության մեջ»։ 1
Հայկական երկու Մեծ դավաճանություններն են հիգերորդ դարի գործիչ Վասակ Սյունիի
դավաճանությունը և Թմկաբերդի տիրուհու՝ Հ. Թումանյանի «Թմկաբերդի առումը» պոեմի գրական
հերոսուհու դավաճանությունը: Երկրորդը՝ երևակայական դավաճանությունը, կարծում եմ, ավելի ուշագրավ է:
Հերոսուհու անունը պոետը չի տալիս, բայց հետագայում, երբ Հ. Թումանյանի «Թմկաբերդի առումը» պոեմը
կոմպոզիտոր Ա. Սպենդիարյանը ցանկացավ վերածել օպերայի, հեղինակը առաջարկեց հերոսուհու համար
Գոհար անունը, բայց ի վերջո կոմպոզիտորը և լիբրետոյի հեղինակը՝ Սոֆիա Պարնոկը ընտրեցին Ալմաստ
անունը՝ սոսկ բարեհնչունության համար: Անվան գաղտնիքը կարելի է բացահայտված համարել: Դա հույս է
տալիս:
Պոեմի ֆաբուլան հետևյալն է: Թմկաբերդի իշխանը Թաթուլն է, որը հաջողությամբ կարողանում է ետ
մղել պարսից Նադիր շահի հարձակումները: Բերդի տիրուհու մոտ Նադիրը ուղարկում է աշուղների, որոնք
վկայում են, որ շահը սիրահարված է նրան և ցանկանում է նրան դարձնել իր թագուհին: Ագահ և փառասեր
գեղեցկուհին մինչև անգիտակից վիճակը հարբեցնում է Թաթուլին և նրա զինվորներին և ապա դավաճանաբար
բացում դարպասները: Նրանց բոլորին սպանում են: Կասկածամիտ և նենգ բռնակալը խորհում է.
Translation - English
Three hypothesis for Almast’s betrayal or the advent of the betrayal
The advent of betrayal is among the greatest inventions (if, of course, it is an invention in the first place). For a betrayal enables us to show how magnanimous we are to the ones who betrayed us and, to a degree, consider their betrayal as a pathological means of expressing their wish to be autonomous. So, we also forgive ourselves as we consider our betrayals as the inevitable and disastrous consequences of our strive for autonomy.
“And you, Brute?”,- Julius Caesar posits famously.
The same could have probably been put by Jesus to Jude. A betrayal is unexplainable as it comes unexpectedly. Because conspiracy is its prelude, betrayal is also a secret. It can well be that if we are able to explain that inexplicable secret, a betrayal will cease to be what it is, and so also the conspiracy, just like a ghost, will dissolve into the thin air.
In Harold Pinter’s play “Betrayal”, for example, the characters are united by the secret of betrayal, and when the secret is disclosed, nothing is left from former friendships and love bonds. Gerry says to Emma in the opening scene,“It’s a strange thing. When I first heard it, I only got angry, only that. I was angry that nobody whispered behind our backs before. What I want to tell them all the time is- ok, why do you tell me? Ok, so she sat a few times with that Casie guy, who cares? But it’s been 7 days now we have had a romance and none of you, for heaven’s sake, figured it out”.
Emma gently objects that maybe somebody knew. As it turns out, the one who knew was precisely who shouldn’t have known, namely, Emma’s husband. Gerry thinks that if a betrayal is not disclosed, it is no longer a betrayal.
Our strategy, however, will be quite different. We will analyse a specific case of a betrayal with the conviction that it holds a secret that can be disclosed. We will have to go far in the past and take the Middle Ages as the starting point.
In the Middle Ages betrayals and broken promises were a part of everyday life. For instance, in order to ensure that the enemy would stay true to his word, hostages were taken from them. This doesn’t mean that loyalty was not appreciated but that justifications were also found for betrayals. Those who were powerful could behave as they pleased and the weak had to follow them. If the vassal left his suzerain and went into servitude under a more powerful master, this was more profitable and was therefore right and justified. Some Armenian princes, for example, did so during Arab invasions as they sided with Arabs or Byzantines, depending on their interest. The only sphere, where a betrayal was categorically condemned, was the religion. Not only were the adherents of other religions viewed as betrayers, but having a faith in any other religion as such was equalled to a betrayal. Only later, with the advent of the state in the modern sense of the word and the subsequent emergence of modern nationalities based on the idea of a nation’s autonomy, does the idea of a betrayal (in the sense we understand it now) come on the stage. The existence of a state secret presupposes the possibility of a state treason. During national liberation movements, for instance, one couldn’t betray the revolutionists even under a mortal threat. Many other examples could be given here.
Almost the same state of affairs could have been observed in relation to marital infidelity. The Decalogue does not command not to betray, and according to the gospel, Peter, who has thrice betrayed Jesus, becomes the founder of the Christian church. Jesus himself forgives a woman leading an immoral life, exhorting her to leave her sinful trade. The Khuran demands the evidence of four unbiased witnesses for the proof of a woman’s adultery, and in case the evidence presented is self-contradictory, all the witnesses are severely punished. This is an almost impossible condition if one wants to discover a betrayal.
It is hard to imagine how a woman could commit an adultery in the Middle Ages. Of course, if the husband is a knight and has been sent to a far land, then the knight could not be sure about his wife and the wife had to wear the “loyalty belt”. However, in the agrarian society a man’s workplace and living place usually coincide, as a result the woman was under her husband’s constant control and so she had to employ a decameronic shrewdness in order to cheat on her husband. In the agrarian society the power overcoming the obstacle of an adultery was the passionate love, an incredibly attractive feeling for firing a poet’s imagination. A passionate live presupposed not just cheating but a Great betrayal. A hundred years ago Russian philosopher Vasiliy Rozanov wrote, “From great betrayals great renaissances are born. It is the one who betrays the old, fruitless, withered garden that really establishes a new garden… Those who are loyal to the old ideals get confused, curse and accuse these change makers of immorality”.
The two Great betrayals in Armenian history are the betrayal of Vasak Syuni from the 5th century and that of the mistress of Tmbkabert from H. Tumanyan’s “The capture of Tmbkaberd”. The second case, born in the imagination of the poet, is more noteworthy in our opinion. The name of the heroine is not mentioned by Tumanyan but later, when “The capture of Tmbkaberd” was being adapted to an opera play by A. Spendarian, Tumanyan suggested the name Gohar for the heroine. In the end, however, the composer and the author of the libretto, Sophia Parnok, chose the name Almast merely for the pleasant sound of the name. The mystery of the name can now be considered as solved. This, of course, gives hope.
The plot of the poem is as follows: the master of Tmbkaberd is Tatul who successfully repels the invasions of the Iranian Nadir Shah. Nadir sends bards to the mistress, who testify that the Shah is in love with her and wants to make her his queen. The greedy and ambitious beauty makes Tatul and his soldiers drink to the point of unconsciousness and then treacherously opens the gates of the fortress. The suspicious and cunning tyrant contemplates:
Russian to Armenian: Каменный крест General field: Art/Literary Detailed field: Cinema, Film, TV, Drama
Source text - Russian https://www.youtube.com/watch?v=OMQn1amb4jo&t=1575s
(10:20 - 25:00)
Translation - Armenian Քարե Խաչը
- Հե՛յ մարդ, հույս չունենաս, որ քեզ կենդանի ձեռիցս բաղ կթողնեմ:
- Արյունը կանգնացրու՛ թե չէ լրիվ արնաքամ կլինես:
Злодій:-Ինձ ջուր տուր, գազդա՛:
Дідух:- Կտամ քեզ ջուր: Մի քիչ պնդացի, հլը չգիտես՝ քեզ ինչ ա սպասում:
Злодій:- Իսկ դու, ոնց տեսնում եմ, ուժեղ մարդ ես, գազդա՛:
Дідух:- Հա, տղա՛, դեռ ուժեղ եմ: Բախտդ չի բերել, որ ինձ ես բաժին ընկել:
Злодій:- Բայց հոգով փափուկ մարդ ես:
Дідух:- Փափուկը՝ փափուկ, բայց գողին ձեռիցս կենդանի բաց չեմ թողնի:
Злодій:- Ուրեմն էստեղ պիտի մեռնե՞մ:
Дідух:- Ես ի՞նչ իմանամ՝ դու պի՞նդ ես թե՝ թույլ: Եթե պինդ ես, պիտի որ դիմանաս: Արյունդ կանգնացրու՛:
Злодій:- Ինչի՞: Որ հետո, երբ խփել սկսես, ավելի շա՞տ ցավա: Արյունը հենց ինքը ցավն է:
Дідух:- Երբ սկսեմ քեզ խփել, էնպեսա ցավալու, որ շունչդ փչես:
Злодій:- Աստծուց չե՞ս վախենում:
Дідух:- Բա դու՞ Աստծուց վախենում էի՞ր, երբ որ խցկվում էիր իմ մառանը: Իմ էղած չեղածն էնտեղ է: Եթե ամեն ինչ տանեիր, ինձ հուր հավիտյան շղթաներով կկապեիր: Ես կոպեկ-կոպեկ Կանադայի համար հավաքեմ, որ ինքը…
Михайло:- Փա՛ռք Հիսուսին:
Дідух:- Հավերժակա՛ն փառք:
Георгій:- Ինչ որ բան եք բռնել հա՞:
Дідух:- Հա, բռնել ենք: Խնդրե՛մ, հյուր է համեցել, պետք է ընդունել:
Георгій:- Պետք է, ուրեմն պետք է: Ինչ ասենք:
Дідух:- Նստե՛ք ու կներե՛ք, որ գիշերը ձեր փչացրի:
Михайло:- Ի՞նքն է գետնի վրա:
Дідух:- Ինքն է:
Михайло:- Կարգին չարչարվել եք մինչև տուն եք հասցրել, հա՜:
Дідух:- Ուժեղ տիպ է, բայց իրենից ուժեղի դեմ է դուրս էկել: Նստե՛ք: Նստե՛ք սեղանի շուրջ ու հյուրին էլ հրավիրեք թող գա:
Михайло:- Տանն էլ եք վիճել, հա՞:
Дідух:- Ուզում էր ինձ շշմեցնել: Էնքան ուժեղ խփեց, համարյա գետնին գցեց: Ես էլ ձեռս գերանին գցեցի ու մի լավ հասցրի:
Георгій:- Զարմանալու բան չկա… Ամեն մեկն էլ ուզումա պաշտպանվի:
Дідух:- Դե հա, ես բան չասեցի:
Іваника:- Իվա՛ն, նրա հետ ի՞նչ ես անելու: Աստված սիրե՛ք, խելքի բերեք նրան, ուզում է մարդ սպանել:
Дідух:- Կնիկ, տեսնում եմ՝ վախենում ես: Գնա հարևանների մոտ, գիշերը էնտեղ մնա ու առավոտյան հետ արի: Անդրեյկոյին ել հետդ տար:
Іваника:- Ես տնից չեմ գնա:
Дідух:- Ուրեմն մեզ հետ գորիլկա պիտի խմես: Բայց բերանդ փակ կպահես, թե չէ քեզ էլ ծեծ կհասնի: Գնա՛ վառարանի մոտ ու քնի քեզ համար, կամ ուզում ես՝ նայի: Ոնց կուզես:
Георгій:- Կնիկը մնումա կնիկ, Իվա՛ն: Զարմանալու բան չկա: Կռվիցա վախենումա:
Дідух:-Աստված քեզ առողջություն տա, տղա՛: Ուզում եմ խմել քո հետ: Ու՞մ վրա է մեղքը լինելու: Իմ վրա՝ քո պատճառով, թե՞ քո վրա՝ իմ պատճառով: Ոնց էլ լինի, մեղք լինելուա: Վիճակն էնպեսա, որ առանց մեղքի պրծում չկա: Ա՛ն, խմի՛:
Злодій:- Չեմ ուզում:
Дідух:- Որ ես եմ խնդրում եմ, ուրեմն պիտի խմես: Գորիլկան քեզ մի փոքր խելքի կբերի, թե չէ դեմքիդ գույն չկա:
Злодій:- Չեմ ուզում ձեզ հետ խմել:
-Լավ, կխմեմ: Բայց միանգամից 5 բաժակ:
Михайло:- Տղա՛, պատմի տեսնենք որտեղից ես մեր գյուղ էկել: Հեռու թե՞ մոտ տեղերից ես էկել:
Злодій:- Ես աշխարհից եմ եկել:
Михайло:- Իսկ ծնունդով ի՞նչ ես: Գյուղացի ե՞ս, բուրժուա՞, թե՝ ազնվական: Ամեն մեկին իր մոտեցումնա պետք: Գյուղացուն էսպես են ծեծում՝ մահակով 3 հարված գլխին, երեքն էլ՝ դեմքին, ու վերջ, ընկնումա: Գյուղացիները ուժեղ տիպեր են ու հետները պետքա լավ աշխատել: Բայց հենց արդեն ոտքերի տակ են, արդեն գործը հեշտա:
Իսկ ազնվականին լրիվ ուրիշ ձև են պատրաստում: Մահակ երբեք ցույց մի՛ տուր, թե չէ միանգամից կմեռնի: Բայց մտրակով կարելիա վախացնել: Երբ որ սկսի սաղ մարմնով դողալ, երկու անգամ մռութին հասցրու, ոչ էնքան ուժեղ, ու վերջ, ազնվականն արդեն ոտքերիդ առաջ է: Հետո վրայով քայլի մի թեթև, մի էրկու րոպե, ու արդեն պատրաստա:
Իսկ հրեային նախ և առաջ դաստակից են բռնում: Ինքը խփումա, թքումա, ծռմռվումա զսպանակի նման, բայց էտ ամենին բանի տեղ չես դնում: Ուղղակի մտցնում ես բութդ մյուս մատների մեջ ու տուր թե կտաս կողերին: Թեթև ծեծա, բայց համ էլ՝ շատ ցավոտ:
Վերջը, ի՞նչ հավատի մարդ ես:
Злодій:- Որ սկսեցիք գորիլկա խմել, ուրեմն ինձ սենց թե նենց կենդանի էստեղից բաց չեք թողնի:
Михайло:- Այ էդ մեկը ճիշտ ասեցիր, Աստված վկա, ճիշտ ասեցիր: Դրա համար էլ քեզ սիրում եմ:
Злодій:- Դե քանի չեք սպանել, էլի գորիլկա տվե՛ք: Թող հարբեմ, որ չիմանամ՝ երբ ու ոնց:
Михайло:- Խմի՛ր, դե որ տենցա, խմի՛ր: Չեմ ափսոսում: Թե ո՞նց դու ինձ բաժին հասար, գրողը տանի… Վա՜յ, վա՜յ, ես պինդ եմ, ես քարից եմ, քեզ իմ ձեռներից ոչ մեկ չի փրկի:
Злодій:- Քո կենացը, գազդի՛նյա: Ու քոնն էլ՝ ընկե՛ր:
Ձեր կենացը չեմ խմելու: Ինչքան ուզում եք՝ ծեծեք: Ես արդեն լրիվ պատրաստ եմ:
Михайло:- Սպասի՛ր, եղբայր: Դու կարողա պատրաստ ես, բայց մենք հլը չէ: Դու 5 բաժակ ես խմել, մենք՝ մեկ: Հեսա քեզ հասնենք, նոր սկսենք խոսալ:
Дідух:- Ոնց տեսնում եմ, տղե՛րք, փորձանքից պրծում չկա:
Բաց կթողնեի սրան հա, բայց մեջը ինչ-որ բան ձգումա ինձ:
Михайло:- Շղթաներովա ձգում: Հա՛յ,հա՛յ, խմում ենք ու հետը ուտում:
Злодій:-« … տղան հեռու երկրներ է գնացել:
Գնալիս աղջկան կապույտ ծաղիկ է թողել:
Գնացել է, ու քամիները կորցրել են նրան»:
Armenian to English: A translation of a news item
Source text - Armenian Այսօր փախստականների միջազգային օրն է
2001 թվականին ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբելան Հունիսի 20-ը հռչակել է փախստականների միջազգային օր: Այս տարի նաև նշվում է 1951 թվականին ընդունված փախստականների կարգավիճակի մասին կոնվենցիայի 60-ամյակը: Այս օրվա կապակցությամբը Եվրոպայի տարբեր քաղաքներում տասնյակ միջոցառումներ են անցկացվում:
Այս տարի Երևանում միջոցառումների շարք է նախաձեռնել «Հայ առաջադեմ երիտասարդություն» կազմակերպությունը` համագործակցելով UNITED For Intercultural Action ցանցի հետ:
Ցանցի տվյալներով՝ 1993 թվականից ի վեր զոհվել է 15.551 փախստականներ: Միայն 2011-ին արդեն հայտնի է 1478 զոհերի մասին:
Միջոցառման հիմնական նպատակն է հայ երիտասարդներին իրազեկել փախստականների իրավունքների և խնդիրների վերաբերյալ,քանի որ այս հարցը համարվում է ժամանակակից աշխարհի ամենակարևոր ու հիմնական խնդիրներից մեկը
Translation - English Today is the World Refugee Day
In 2001 the United Nations General Assembly proclaimed June 20- as the World Refugee Day. This year is also celebrated as the 60-th anniversary of the 1951 Convention relating to the Status of Refugees. A number of events are held in different cities of Europe to commemorate this day.
This year “Armenian progressive youth” organization, cooperating with the network of UNITED For Intercultural Action, has arranged a series of events in Yerevan. According to the network’s data, 15.551 refugees have died since 1993; 1478 of them are known to have died in 2011 only. The main goal of the event is to inform Armenian youth about the rights and the problems of the refugees as this issue is considered to be one of the most important and fundamental problems of the modern world.
English to Armenian: J. K. Rowling's Harvard commencement speech (translation into Armenian) General field: Art/Literary Detailed field: General / Conversation / Greetings / Letters
Source text - English J. K. Rowling's Harvard commencement speech
https://www.youtube.com/watch?v=wHGqp8lz36c
Translation - Armenian J. K. Rowling's Harvard commencement speech
(with Armenian subtitles)
https://www.youtube.com/watch?v=yTqTGPK0Sdc
Spanish to Armenian: Song translations (Spanish-Armenian)
Source text - Spanish Natalia Oreiro, "Cambio Dolor" and "Valor"
Translation - Armenian Natalia Oreiro, "Cambio Dolor" (with Armenian subtitles)
https://www.youtube.com/watch?v=-uA7WZ9m2Dg
Natalia Oreiro, "Valor" (with Armenian subtitles)
https://www.youtube.com/watch?v=9VQFqnHLqWU
More
Less
Translation education
Master's degree - American University of Armenia
Experience
Years of experience: 15. Registered at ProZ.com: Aug 2011.
