This site uses cookies.
Some of these cookies are essential to the operation of the site,
while others help to improve your experience by providing insights into how the site is being used.
For more information, please see the ProZ.com privacy policy.
This person has a SecurePRO™ card. Because this person is not a ProZ.com Plus subscriber, to view his or her SecurePRO™ card you must be a ProZ.com Business member or Plus subscriber.
Affiliations
This person is not affiliated with any business or Blue Board record at ProZ.com.
Services
Translation, Software localization, Subtitling, Transcription, Training
Expertise
Specializes in:
Computers: Software
Religion
Physics
Philosophy
Military / Defense
Medical: Health Care
IT (Information Technology)
Insurance
Construction / Civil Engineering
Chemistry; Chem Sci/Eng
Rates
Portfolio
Sample translations submitted: 1
English to Dutch: Drying out buildings General field: Tech/Engineering Detailed field: Construction / Civil Engineering
Source text - English 2 Drying out buildings or
The current situation in Europe (1980 – 2011)
A house owner is happy when a building or renovation company arrives with a
sledgehammer and heavy equipment. He is happy because, from his point of view,
things are moving. An owner wishes to see action although he knows that no scaf-
fold is needed to fight rising moisture. A company asked to drain a building arrives
with a closed trailer. Containers with chemical liquids, which can obviously be used
only by a specialist, are carried to the building site. This creates the hope that a prob-
lem of long duration will be resolved conclusively by modern means of construction
chemistry. It becomes very convincing when high pressure hoses are unrolled from
the “emergency vehicle” to the building. The owner is now convinced that high tech-
nology has become a part of the good old building trade.
A building is considered to be a massive object - at least in central Europe. This ex-
plains why many think that aggressive measures - even sledgehammers or chemical
bombs - are needed to repair damaged buildings. A drying out technology that is
gentle to walls and stimulates the natural “regeneration forces” of a building does
not seem to fit into this general thought pattern. Remove the plaster, leave it open
for a few months until it looks dry, and plaster it anew - this is one of the widely
preached methods of pseudo-drying a building.
The trouble starts again in a few years - a “perpetuum mobile” in the renovation
branch. Certain essential aspects of the widespread concept of proper renovation
are taken into account when inserting a horizontal seal with sealing concrete or new
chemical binding agents. However, it would be better not to mention the costs of
these measures. A further difficulty is that unqualified helpers from low-wage coun-
tries are very frequently employed in the building industry. What makes the situation
worse is the fact that valid standards to regulate such work exist in just a few Euro-
pean countries. As regards structural engineering, we are faced with an “anarchy”
between companies engaged in drying out walls. This is because of the absence of
basic principles and everyday rules of construction. Five so-called specialists may
voice five different opinions on a single subject - as I have frequently experienced
in the course of my work. This usually becomes a major problem for owners of old
buildings. This slightly exaggerated rendition of the situation is intended to enhance
2 Drying out buildings | 67
CHAPTER 2
the reader’s awareness of the complexity of the subject. It does not mean that noth-
ing can or will be changed in this regard.
Any person who has assisted in the renovation of a multi-storeyed apartment house
will confirm that psychological aspects do play a major role. This is the reason why
certain decisions for the one or the other building measure are not made on the
basis of factual criteria alone. If there have been problems with rising moisture over
years, an owner may become desperate after receiving partly justified and partly
unjustified complaints from his tenants. He might tell himself that hammering, drilling
and placing concrete will demonstrate to everybody that something is being done.
But with what result?
Have you ever participated in a meeting of an administrative board of a large resi-
dents’ or owners’ association? If the architect and a specialist are invited for the
item named “Pending renovation” on the agenda, you will be able to predict the
discussions they are going to have. Based on experience of this nature, such corpo-
rations tend to give preference to a solution that may not necessarily be the wisest
or the most economical one as regards structural engineering. You may even hear
the illogical argument that it is better to treat the damage with “somewhat more
expensive” technology, but to treat it properly because the more economical solu-
tion may not work. Expensive measures would need to be undertaken and this might
double the costs. The fact that one would incur an even greater loss when the more
expensive solutions fail will not be mentioned. Strictly speaking, the administrative
board should insist on a functioning guarantee and protect all apartment owners
from further financial loss.
These very usual occurrences in the construction sector are mentioned here in or-
der to find explanations for the numerous and frequently expensive renovation er-
rors which the technicians of Aquapol Company have encountered over the years.
Drying out buildings is regarded as a risky proposition by the majority of building
companies. This is in large measure due to the paucity of knowledge about the rea-
sons for moisture penetration as well as other subjects like masonry diagnosis or
renovation techniques. A guarantee of function, as that vouched for by Aquapol, is
unique in this branch. In the best case renovation companies issue a warranty of a
few years for the materials used. Dubious companies evade even this warranty.
Would you like to have some evidence? How many drying out companies you know
have existed for longer than 10 years? How many have become extinct? Take a close
look at the guarantees these companies issued or are issuing.
Obviously they are well aware of the risks of the conventional drying out procedures
they are using. We will cover this point later.
68 | Target: Old building
Transparency of products, limits of applicability, reliable education about subjects
like accompanying measures, renovation techniques, or biological effects have been
foreign concepts in this branch, although a few welcome changes have occurred in
some regions. Promotional material issued twenty years ago contained almost no
information worthy of mention. There were no charts explaining the complex proce-
dures they suggested. I was the first to show the four principal destruction mecha-
nisms of masonry moisture in graphic form in the Aquapol Info Service Series No.
11 - which was appreciated at a foreign symposium. As Aquapol has always given
emphasis to transparent information and the limits of application and education, the
market is gradually changing. Competitors are being forced to lay their cards on the
table. When this principle is violated the customer gets the information he requires
from other sources. I think owners of old buildings are entitled to such information.
The decision becomes easier when the owner is able to look at both sides of the
coin.
Conventional procedures
Conventional procedures for drying out may be divided into three categories:
•
•
•
Mechanical procedure
Chemical procedure
Electro-physical procedure
The first two procedures are based on the concept that you hinder the moisture in
the low masonry from rising by placing a water-proof layer at ground level while the
walls above gradually dry out to a level of tolerable residual moisture. However, as
experience has shown, ground moisture and its hazardous elements (as you will
read later in the chapter about the dangers of conventional systems) are difficult to
control. In buildings with basements the owner tries to keep the moisture away from
living areas, which would be from the ground floor upward. Fungi will grow below
the moisture barrier, which may even be the cellar. Masonry moisture or humidity in
the cellar will slowly but definitely approach its peak level.
The long-term effect of the chemical procedure and some of the electro-physical
procedures may be compared with the attempt to keep a tiger indefinitely without
food in a shaky shed made of bamboo and palm leaves.
Electro-physical procedures employ the dipole character of water molecules and try
to remove them from masonry with the aid of electrokinetics. However, when these
2 Drying out buildings | 69
devices establish contact with wet walls they wear out extremely fast because of
chemical processes at the contact points.
Mechanical procedures
A horizontal moisture barrier is introduced into masonry when the old moisture bar-
rier is damaged or never existed. One of the older and labour-intensive techniques
of this type is the wall substitution method. Several brick layers are replaced by new
material usually in the base area. Water-proof insulation is performed simultane-
ously. It usually consists of synthetic strips of long duration. Several versions of this
principle have been developed over the years in order to save time and money. The
wall is separated with a wall saw and an insulation strip is introduced in the saw
gap.
Corrugated steel sheets are another procedure of this type. The sheets are shot
through the brick layers and serve as moisture barriers. Only chromium nickel steel
sheets were used in former times. In the presence of chlorides in the soil these de-
veloped the much feared pitting corrosion after several years. Changing the sheets
was then a major problem. Expensive chromium nickel molybdenum corrugated
steel sheets, which are resistant to chlorides, were used later. However, these had
to be explicitly asked for by the customer.
The greatest risk of these procedures is their potential damage to masonry. When
performed carelessly or unprofessionally they may cause static problems. For in-
stance, once metal sheets are inserted into the walls the house stands on a kind of
“floating bearing”. Those accustomed to doing renovation work are well aware of
the after-effects: settling cracks that can be several meters long, especially at criti-
cal places like windows or door frames. A carpenter who has had to deal with doors
that do not fit afterwards will listen with great interest when told about the Aquapol
technology, which causes no damage to masonry.
One of the most reliable, long-lived and expensive mechanical procedures which is
less risky in terms of static problems is the drilling core procedure with cement and
moisture-stopping additives.
70 | Target: Old building
Drill core procedure based on waterproof concrete
One of the most reliable but also most expensive mechanical procedures
Step 1:
Drilling continuous holes (ø 5 – 10cm)
One of the
most reliable
but most ex-
pensive me-
chanical pro-
cedures:
The drilling
core proce-
dure
Step 2:
Backfilling of drilled holes with
waterproof concrete
Step 3:
Drilling new holes that clearly overlap
the previous ones
Step 4:
Backfilling the new drilled holes
with waterproof concrete
waterproof barrier
Costs amount to about 1000 – 2000 €/lineal metre / as of 2005
Chemical procedures
Reputed renovation specialists are sceptical towards the different methods of in-
jecting chemicals into a building and thus creating a horizontal barrier for rising
moisture.
2 Drying out buildings | 71
The long-term reliability and complete efficacy of these procedures has not been
proven. Warranty problems in this connection may pose an enormous financial
threat to the craftsman using the procedure. This especially applies to those consci-
entious craftsmen who aim for long-term clients and are not interested in making a
fast buck by selling a chemical “silver bullet”.
In the best case - and this requires extremely favourable conditions - the pores of
the masonry are filled with the injection material and are thus insulated against ris-
ing moisture.
However, in actual practice the injection material shrinks a little over time and a new
capillary system starts to develop. Ground moisture is able to rise again.
A capillary system filled with injection material.
Injections
The newly developed capillary system
caused by shrinkage of injected material.
A further common mistake is to use new plaster, which has no horizontal moisture
barrier and acts as a moisture bridge.
The same occurs when mechanical procedures are used: corrugated sheets made
of stainless steel are obviously not penetrating plaster.
Plaster as a moisture bridge
Different types of chemical liquids are pressed into masonry through small predrilled
channels, or holes of a small diameter are drilled into the wall at regular distances
72 | Target: Old building
of 10 cm to 20 cm, into which the substance is introduced without pressure. The aim
of this procedure is to clog the pores of the building with chemical liquids or render
the inside of the wall hydrophobic, thus interrupting the process of rising moisture.
The two above mentioned approaches do not act as moisture barriers. At best they
slacken the rising of moisture, as a German study of several chemical materials has
shown (C. Arendt - New findings in the drying out of masonry in B & B 2/94).
So-called thermo-injections are the best type of chemical injections. They achieve a
nearly complete barrier effect.
The masonry is first dried with heating elements and the injection material is filled
(frequently by the use of pressure) while it is still warm. The cost of this procedure
is very high. I am not aware of any long-term study spanning a period of 15 to 20
years.
The wall is drilled every 20 cm to 30 cm. A heating
element is inserted and switched on. The moistu-
re is thus dried in just a few days.
heating
element
Once drying has been achieved, injection materi-
al (usually paraffin) is filled without pressure via
a container.
Electro-physical procedures
This procedure employs the fact that a water molecule has a dipole character with
an electropositive and an electronegative side. Therefore, water molecules can be
moved in the desired direction by the application of direct current.
The physicist refers to electrokinetics, which may be defined as the movement of
moisture with the aid of current. Electrodes are introduced into moist masonry and
2 Drying out buildings | 73
capillary moisture is made to move in the direction of the negative electrode. Also
see the following drawing.
Special devices that serve as “emitters” also belong in this category. However, as
they function on the basis of alternating current and not direct current, I have listed
them under electro-magnetic systems in one of the following subchapters.
Positive
electrode
(anode)
along
the wall
electrical field
power
supply unit
The wall is drilled every 20 cm
to 30 cm. A heating element is
inserted and switched on. The
moisture is thus dried in just a
few days.
negative
electrode
(cathode)
moisture
displacement
Electrokinetic method of drying out: mechanism of action
Some modifications of the above method function without the use of an electric cur-
rent. These are based on the fact that that some materials work like a battery in a
moist medium and this creates voltage in masonry. The minus pole (cathode) is at
the lower end.
This very gentle method causes minimal damage to the building structure and is
several decades old. The reason why the procedure did not become established is
that the electrodes have to be built into the masonry and are damaged by some of
the strong chemical processes in wet masonry. The electrodes corrode very fast
and paralyse the system. The only electrode material which has been shown to with-
74 | Target: Old building
stand all salts in masonry is a special type of titanium platinum alloy. However, they
cost much more than conventional electrodes.
Experience and Studies
The aim of any type of masonry dehydration is to preserve the building structure in
the long term. Ideally the procedures should cause no massive changes that directly
damage masonry or create static difficulties in the long term. The owner is also in-
terested in preserving the increased value of his building and the enhanced dwelling
value for as long as possible.
The principal criterion of the success of a procedure is whether the system is able
to keep the building dry for several decades.
This decisive question of the long-term efficacy of a procedure is quite easily an-
swered by the supplier of a system when we add the functioning guarantee and the
warranty to the equation. Guarantees by way of a liability for the success of drying
out are rarely provided for the procedures described above. When issued at all, the
warranty includes restrictions and refers to specific characteristics of the building
which the supplier then excludes from his liability.
Given the absence of such a warranty, one may conclude that suppliers and advo-
cates of conventional dehydration systems are aware of the weaknesses and them-
selves do not believe in the function and durability of their products.
In order to ensure minimum damage, many companies offering chemical injections
exhibit their wares in the do-it-yourself section of construction material shops, and
thus evade any liability for their products. Private builders of houses are commonly
no experts in masonry diagnosis and are unable to establish the application limits of
the procedure. Failures inevitably follow. We have gained substantial experience in
this regard.
On the other hand, no dehydration company in the current Austrian market has
worked with the same chemical procedure for more than 10 years. That, in itself, is
a self-explanatory fact.
Another interesting aspect about Austria is that, contrary to ÖNORM regulations,
suppliers of injections do not provide evidence of the success of their product in all
serviced buildings.
How convinced are they of the function of their products?
2 Drying out buildings | 75
It becomes quite clear why it took so long to establish a standard in this sector. The
majority of countries - such as Germany or Switzerland - have no standard to the
present day.
Suppliers of chemical procedures merely pass on to the customer a warranty that
they receive from the manufacturers of chemical injections. The manufacturer’s
guarantee usually has a duration of just five years. An actually functioning guaran-
tee such as that issued by Aquapol as a matter of course is not provided by suppliers
of chemical procedures. At the most they issue a warranty with very strong limita-
tions and mention the potentially unknown physical characteristics of the respective
building. This is a guarantee of almost no practical value.
A renovation craftsman from Bavaria mentioned the foremost problem of chemical
injection methods: an injection delivered under pressure may cause old bricks in the
inside of the building to burst. Old and wet masonry lacks the consistency required
for this procedure. New problems develop in the inside due to the fact that stones
are practically blasted. The related warranty problems are an enormous risk, says
this experienced craftsman.
In addition to limited warranties, mechanical procedures bear the risk of static prob-
lems which may occur in case of heavy intervention into masonry. This problem has
been repeatedly mentioned by renovation experts. The reasons for these problems
are delineated in the following summary of the risks of conventional dehydration
methods. Several years ago I came across a castle in the Weinviertel (Lower Aus-
tria) in which the “cut-through” procedure had been attempted. Problems were en-
countered at the very start: a huge settling crack up to the first floor, which could
not be repaired.
Just a small number of long-term studies have been performed on these three con-
ventional procedures. One of these was conducted by Mr. Simmlinger and present-
ed at the 11th Viennese Renovation Conference on 27th and 28th of March 2003. I
present here an excerpt from the summary of this study. The author investigated
several buildings which had been examined by a testing laboratory before they were
dried out some 10 to 20 years ago. During this study moisture measurements were
repeated at the same places in masonry in order to demonstrate the function of the
installation.
“An extensive research program showed that belated measures to combat rising
moisture generally yield poor results. The results of mechanical procedures are sat-
isfactory when the known rules of the technique are followed. Above all, poor work-
76 | Target: Old building
manship is responsible for the non-achievement of the target criteria and the failure
of drying out.
As regards injection procedures, the degree of moisture penetration (free pore
space) on the one hand and workmanship on the other, are the primary factors re-
sponsible for successful sealing and drying out. The wearing effect of the injection
medium over the time is also a decisive factor. As regards electro-physical proce-
dures, no connection could be established between the drying out of masonry and
the operation of the device.”
Excerpted from the lecture proceedings of the 11th Viennese Renovation Confer-
ence / 2003
Organised by the Institute for Construction Defects Research
Most of the buildings that were treated “chemically” or “electrophysically” became
wet again. You will learn the reasons for this in the chapter titled “Dangers of con-
ventional systems”.
Another research project from Germany is worthy of mention. It was funded by the
government. Only chemical injections were investigated. Not a single one of these
fulfilled the requirements. The best system was the thermo-injection, but was also
not entirely effective.
The following excerpt tells the whole story:
“Mechanical procedures are undisputed because of their long-standing efficacy.
Other procedures (Editor’s note: This specifically refers to chemical procedures,
which were tested here) still contain a number of imponderables. Further research
is needed in this field.”
From “New Conclusions about the drying out of masonry?” C. Arendt B & B 2/94
Published long-term studies on this subject are rare. After all, who would be really
interested in the subject?
Dangers of conventional systems - Summary
The outcome of decades of experience in dealing with conventional systems is the
following:
Belated installation of mechanical, chemical or electro-physical moisture barriers is
very risky, both for the building and as regards the materials used for drying out.
2 Drying out buildings | 77
Damage to the basic structure of a building through static changes
Especially mechanical procedures - such as a wall saw - are a major risk to the basic
structure of a building, especially when the procedures are not performed correctly.
Deep interventions into masonry are liable to cause irreparable settling gaps.
According to renovation craftsmen with several years of experience, the inclusion
of metal sheets in brick layers causes secondary damage. When the walls are cut
through the building rests on a large sliding area or a “floating bearing”. The equi-
librium of forces is disturbed. Again, the danger of settling gaps is omnipresent, es-
pecially at places subjected to high loads, such as windows, doors and other car-
rying elements. Displaced frames and jammed doors after a drying out measure are
not very conducive to the maintenance of friendly relations between craftsmen and
building owners.
Irreparable settling gaps due to
static changes
Chemical destructive forces
Any material included as a horizontal moisture penetration barrier into masonry is
subject to the destructive chemical force of salts in the masonry. As the moisture
in the walls is not pH neutral but exists in the form of a solution (acid or alkaline),
severe chemical reactions may occur in newly installed materials. The electrodes
introduced into the walls during an electro-physical procedure are exposed to de-
struction like the new layer of insulation.
In conjunction with the aggressive moisture, injected chemical agents form a new
capillary system or a secondary system through which moisture can rise again. So-
called stainless steel (chromium-nickel steel) is literally perforated by chlorides,
78 | Target: Old building
as long-term studies have shown (selective corrosion). Tarboard becomes brittle
and permeable to moisture. Electrodes - especially anodes (positive poles) - are de-
stroyed by high salt and acid concentrations and cease to function.
As ground moisture does not consist of pH-neutral water but a solution (acid or alka-
line), chemical reactions occur beneath the layer of insulation.
Aggressive moisture forms a new secondary
capillary system at chemical injection layers.
Ground moisture starts to rise again.
So-called stainless steel sheets (Cr-Ni-steel) are
perforated by chlorides (selective corrosion).
Physical destructive forces
Frost and fluctuations of temperature impose a great strain on the insulation material
of the horizontal moisture barrier. This is especially true of the outer wall area, where
it tends to wear out faster. This may cause cracks and brittleness, which affect the
moisture-blocking effect of the insulation material and eventually destroy it.
Biological destruction mechanisms
2 Drying out buildings | 79
Microorganisms - or life in its smallest form - exist in the moist foundation below the
insulation layer. Their basic survival requirements are moisture, carbon, and various
chemical compounds. Owing to their minute size they enter the smallest capillary
cracks of several layers of insulation and may cause biological degradation of the
insulation material. The same occurs in some tarboards as well. Accumulated mois-
ture in sealing material with smallest capillary cracks permits microbes to enter and
initiate “biological degradation”.
Microorganisms, whose basic
survival need is water, enter
the insulation material via very
small capillary cracks and
destroy the horizontal moisture
barrier in masonry.
simplified close-up
Microscopic close-up of a
single-celled microbe with
its metabolic products in a
moist medium
Other energy-related destruction processes
Construction materials have different pH values. The resulting energy potentials
cause a flow of energy and degradation of material at the marginal layers, which
weakens the insulation.
Geological influences
Gross abnormalities in the earth field, caused by underground water courses among
other factors, bring about increased wall potentials. These can be proven by mea-
suring devices. In some parts of the wall these potentials interfere with the horizon-
80 | Target: Old building
tal insulation layer. Such geological influences have been known to cause cracks in
masonry.
In areas exposed to earthquakes, several other structures apart from buildings are
subject to a high risk of destruction. Even minor mechanical tremors may damage
insulation material, whereas the house itself may look all right from the outside. Me-
tallic insulation sheets with a smooth surface act like plain bearings. Vibrations may
cause slipping, which leads to cracks in the masonry above.
Materials age faster due to radioactivity
Radioactivity in the atmosphere has increased in the last few decades, especially
after the large number of atom bomb tests that have been performed. The radioactiv-
ity persists even several years after such events, and is also known as fallout in the
atmosphere. Radioactive substances enter the foundations with the precipitation,
and rise to the horizontal insulation layers through the capillaries.
Radioactive radiation exerts a strong ionising effect on other atoms and thus weak-
ens the cohesion of the molecules. This may result in infinitesimal hairline cracks in
insulation materials which would otherwise serve as horizontal moisture barriers.
Although this factor does not have a short-term effect, in the long run it accelerates
the destruction process of the insulation layers.
Summary
In summary, conventional moisture barriers are exposed to several dangers simul-
taneously. These factors accelerate the ageing and destruction of the moisture bar-
rier. The risks associated with mechanical and chemical procedures - especially in
case of massive interventions into the building structure - underline the future need
for wall-protective and contactless dehydration systems. This subject will be ad-
dressed in the following chapters.
The innovative Aquapol procedure does not merely avoid the above dangers, but
also counteracts their reasons by measurably attenuating the effect of geological
interference fields. However, the most important fact is that the device is not con-
nected to the wall itself. It focuses on the actual problem, i.e. the rising masonry
moisture.
2 Drying out buildings | 81
Electromagnetic systems
In times of wireless communication, with extensive information being transmitted
via radio, it could be reasonable to assume that the problem of wet walls can be
resolved with “radio waves”. This is supported by the fact that water is easily influ-
enced by forces of energy. Twenty years ago we had a lot of sceptical visitors to our
information booth. In fact, even today many cannot believe our device works.
How could a device to combat building moisture possibly function in the absence of
chemicals and aggressive intervention? It certainly does sound incredible.
I resolved the issue by demonstrating this “new effect” (which had been discovered
in the 18th century by a person known as Mr. Reuss). I had my technicians build a
test model on which the experiment could be easily conducted. Water can be di-
rected without direct contact (in “wireless” fashion) into its direction of flow.
82 | Target: Old building
Mohorn‘s demonstration of the
energetic and contactless wa-
ter jet deflection
An experiment you can easily do on your own
Go to a water pipe. Open the tap slightly so a thin jet of water pours out uniformly.
Take a smooth plastic ruler or a plastic tube such as that used by an electrician to
insert electric cables “on-wall” into this tube. Take a cloth made of synthetic mate-
rial (your own sweater might serve the purpose): Rub the ruler vigorously against
the cloth and slowly approach the thin water jet with it. Watch its reaction from a
distance of a few centimetres. You will be surprised - the water jet will be distracted
nearly at right angles (see photograph).
2 Drying out buildings | 83
Energy can distract water
without direct contact.
This is not an electromagnetic field, as the expert will easily discern. It is an elec-
trostatic phenomenon: at school we used to attract small pieces of a blotter with a
charged ruler.
This experiment clearly shows that you can apparently distract water with energy.
This property of water to direct or influence energy has been utilised in electromag-
netic dehydration transmitters for more than a decade. Seven different mechanisms
exist for drying out a building and keeping it dry with the help of electromagnetic
waves. One of these mechanisms is that the attraction forces between capillary wa-
ter and the surrounding material (= adhesive power) is distracted at certain frequen-
cies so that capillary moisture drops markedly.
84 | Target: Old building
rising moisture in moist masonry
close-up of the capillary
movement of moisture
The wetting
effect causes
moisture to
rise from the
groundin
the majority
of capillary
construction
materials, be-
cause attrac-
tionforces
exist between
the molecules
of construc-
tion material
andwater
molecules.
building material
molecule
capillary wall
water
molecule
attraction forces between
water molecules and building
material molecules
(= adhesive forces)
close-up of a capillary
2 Drying out buildings | 85
electromagnetic field of high frequency
close-up of the capillary system
The movement
of moisture has
been stopped by
the existing field.
The adhesive
powers are
reducedor
neutralised
immediately
after the im-
pact of high-
frequency
electro-ma-
gnetic fields,
depending
on the fre-
quency and
strength of the
field. Capil-
lary moisture
starts to move
downward.
Attraction forces between water
molecules and building material molecules
are heavily reduced by the active field.
Water molecules move away from
the building material molecules.
lose-up of a capillary
86 | Target: Old building
electro-magnetic field of high frequency
close-up of the capillary system
capillary liquid
moving back into
the capillary system
of the wall
Certain high-
frequency
electromag-
netic fields
weaken ad-
hesive forces
andcause
moisture to
move down-
ward. Capil-
lary height is
reduced as a
result thereof.
field of high frequency
former positions of
water molecules in
the capillary
downward motion of
moisture caused by the
high-frequency-field
Attraction forces between water molecules and building material molecules are weakened
by the active field; in the upper area they are even nullified.
Evaluation of any system requires that one takes several aspects into consideration.
Refer to the checklist at the end of the second chapter. Based on this checklist you
can evaluate the principal requirements of a good dehydration system. You do not
have to be an expert to do it.
I have been working in this sector for nearly 26 years. I have seen several companies
and products come and go. Sometimes the name of a product was changed, but the
product remained the same. Here are a few basic criteria you may use to decide
whether you can trust a company:
2 Drying out buildings | 87
a) Long-term experience. You can trust a company which has been in the market
consistently with the same product for more than 10 years.
b) Proof of success: Masonry moisture measurements should be performed before,
during, and after drying out. Service is one of the hallmarks of a good company.
c) Method of measurement. The most objective method, which can be performed
directly at the building, is the DARR method. It is a part of some standards.
d) Return guarantee in case of non-functioning.
e) A list of references: It should be long and detailed.
f) Health hazards. Scientific investigations should clearly confirm that the benefits of
the system outweigh its risks.
A bit of advice
You may hear a supplier say “My product A is better and technically better devel-
oped than product B.”
Solution:
Do not believe it, check it.
The checklist at the end of the chapter will help you.
Or “My product A is much cheaper than B.”
This may be true, but remember that you will not get a Mercedes car for the same
price as a car from Eastern Europe. The maxim that applies here is “In the long run,
buying cheap is more expensive.”
Solution:
The price should be just one of many criteria.
The remaining criteria are listed in the checklist.
When a supplier slanders or criticises his competitors you may be quite certain that
he:
a) has no better factual arguments against the competitor’s product (which means
that his product is of less value);
88 | Target: Old building
a) has something to hide about his product which you, the consumer, should know
(such as constant failures, on-going insolvency, etc.) .
Solution:
Do not let yourself be led astray. Use your common sense and go by
the checklist.
When you ask your building specialist for advice and get answers like: “These sys-
tems are questionable, I cannot recommend them,” ask him “Have you ever tested
one of those systems yourself or seen one in use?” Most commonly the answer will
be “No, but ...”
Solution:
Decide for yourself and check the different systems according to the
checklist.
These simple tips might help you.
Wrong methods to combat rising moisture
One of the most common methods in central Europe is one which recommends re-
moval of the old plaster and the application of the “Special Plaster Lungo de Luxe.”
Why? How will a plaster stop moisture from rising?
Take another look at the pictures in the first chapter. These show how breathable
plasters “mutate” into barrier plaster, causing moisture to rise even higher.
Another widespread method frequently recommended by official authorities is to dig
the ground next to the walls and fill it with gravel or crushed stones.
2 Drying out buildings | 89
Rising
moisture from
the side and
the base of a
foundation.
Rising mois-
ture just from
the base of
the founda-
tion persists
despite dig-
ging at the
sides.
As the pictures show, digging from the sides does not resolve the problem. Moisture
continues to rise from the foundation. I have measured many such buildings and
found them to be still moist although the digging had been done several years ago.
A popular method is to heat the walls. Some “genius” adopted this idea from mod-
ern construction technology. The building has to be heated for 2 to 3 years until the
moisture has disappeared. In case of an old building with no or damaged horizontal
insulation, heating has the effect of wicking a candle.
Rising moisture is pulled up from the wall like a wick. The salts rise faster and de-
stroy the plaster. The next photograph clearly shows that the worst plaster damage
occurs next to the heating element.
90 | Target: Old building
Heating of the wall causes even
more moisture and salts to rise.
The result is more rapid des-
truction of plaster.
A similar effect is created in masonry constantly exposed to rising moisture or the
effect of an air dehumidifier. Apart from the massive consumption of electricity and
frequent emptying of water-filled buckets, the room atmosphere is improved but the
condition of the wall worsens.
Increasing quantities of salt are transported upward, destroying the plaster and the
basic structure of the building at a greater pace.
About 20 to 30 years ago, so-called wall lungs or “Knappsche Röhrchen” [Knapp
tubes] were best-sellers in this sector.
Holes were drilled from the outside and plastic tubes were inserted into them so that
the “moisture from the wall could escape.” The exact opposite occurred when the
outside humidity was high. Masonry was additionally moistened from the outside.
Damage due to condensation moisture occurred in the winter because masonry was
already weakened and this part of the wall cooled down much faster than the parts
without drilling holes.
2 Drying out buildings | 91
“Wall lungs” – by far the grea-
test hoax in this sector
“Ventilated” facing formworks or plinths were and still are a “standard moisture-
camouflaging product” of construction companies specialised in doing a fast job
and making a fast buck. Owners of old buildings were told that a constant flow of air
through air filters removes moisture from masonry or may even dry out masonry or
do other magical things. The so-called chimney effect was believed to occur here.
A test with a lighter on the upper filters revealed no chimney-like turbulence of air.
From practical experience we know that the chimney has to be several meters high
in order to cause a slight draught in an oven.
In the winter the masonry cooled very fast in the front area with ventilated plinths,
which increased condensation moisture on the inside.
Plinth with “ventilation filters”
92 | Target: Old building
Wall with “ventilation filters”.
Those who wished to have a more aesthetic appearance could opt for tiling of the
plinth, as the following picture shows.
A tiled plinth to combat mason-
ry moisture acts as a solid bar-
rier and causes moisture to rise
even higher.
2 Drying out buildings | 93
A complete list of incorrect applications and methods would exceed the scope of
this chapter. In essence, a subsequent horizontal moisture barrier that would stop
or revert the rising moisture was not inserted.
What happens when the wall dries out?
This subject is worthy of some attention. I frequently hear the following in the con-
struction industry: “We will remove the plaster and cut through the masonry. In a
few weeks the wall will be dry and then you can plaster it with restoration render.”
Even some building specialists recommend this approach.
Depending on the material used to construct the masonry, 500 to 600 litres of water
may be contained in one cubic metre of wall. This is easily the case in brick ma-
sonry.
How long does it take for one litre of water to evaporate when you place it out-
doors?
It may take a few days or weeks, depending on temperature, humidity, insulation
etc.
The surface of masonry may look dry a few weeks after removal of plaster. But this
is only the surface.
A simple test
The test is easily done by slowly drilling 10 to 20 cm deep into the wall (the best area
to do this would be the lower region of the wall) and examining the drill dust. Is it
dusty? If it is the wall is dry to that depth. Does it form smaller or bigger bits or does
the wet drill dust stick to the drill and form little clumps?
In this case the masonry is still wet. More exact data can be obtained from an exact
masonry moisture measurement according to the DARR method. In just 5 to 15 min-
utes you will be able to determine the exact moisture content.
Does the wall need to be dry before application of restoration render?
The existing standards answer this question in the affirmative. The reason for this
fact will be explained later in graphic diagrams.
What exactly happens when the wall is dried out?
Is the mechanism of drying out the same for all procedures?
94 | Target: Old building
What happens to the aggressive salts in solution, transported over the years from
the ground into masonry?
Do all procedures remove the salts?
Where do the salts go?
When a horizontal moisture barrier is inserted into masonry, as is done in case of me-
chanical, chemical, some electrophysical, as well as electromagnetic procedures,
the entire masonry moisture needs to evaporate via both walls. Thus, the moisture
and the salts in it move up to the surface of the wall.
magnification of the
capillary system
evaporation phase
evaporation phase
moisture barrier
moisture barrier
Key:
… salts (mainly salts from the
ground, dissolved in water)
Graphic A
Graphic B
As you can see in chart A, the wall dries out exclusively through the evaporation of
moisture on the surface of the wall. This process is known as the evaporation phase.
It may take several years, depending on the thickness of the wall and the capillary
head, the degree of moisture penetration, sun, wind, etc.
It occurs a little faster at those sites where the plaster has been removed. During
the evaporation phase all of the salts in solution migrate into the old plaster. If the
plaster has been removed the salt crystallizes on the surface of the wall and must be
thoroughly removed in order to prevent damage to the new plaster.
2 Drying out buildings | 95
Due to evaporation the old plaster contains even more salt and becomes more hy-
groscopic. In other words, it absorbs moisture even more easily from the air and may
therefore look even worse (see the following chart).
hygroscopic moisture
of the plaster
moisture barrier
Key:
... crystallized salt
... salt with bound moisture molecules
(=hydrates)
... humidity molecule
Graphic C
In the presence of moisture barriers the moisture cannot evaporate to the outside,
as shown in the above chart C. A concrete base outside and tiles on the inside are al-
most waterproof. They definitely prevent the evaporation phase, which will preserve
the moisture level in masonry for a long time even when no new moisture rises from
the base. Obviously, such masonry will dry out very slowly. The process may take
10 to 15 years because of very slow upward evaporation. When the moisture barrier
consists of material with a much higher pH than the wall, the wall will never become
dry despite horizontal barriers. Why? The answers are to be found in the next but
one section titled “Chemical risk factors”.
96 | Target: Old building
Therefore, barriers must be removed if one wishes to have a dry wall. Further ques-
tions one may raise are the following:
Do other dehydration procedures exist?
Do other procedures dry out a wall faster?
Do other methods exist in which all of the salt does not migrate to the wall surface
and destroy the entire plaster?
Such methods do exist: the majority of electrophysical procedures, some electro-
magnetic procedures, and most certainly the magneto-physical Aquapol proce-
dure.
For lack of space and technological reasons I will mainly focus on the magneto-
physical dehydration process. Briefly, one device does the job of masonry dehumidi-
fication. It is fixed to the ceiling of the room and dries out a maximum of 500 m2 of the
building area without touching the walls.
The two phases of drying out
evaporation phase
dehumidification phase
magnification of the capillary system of the wall
Key:
... salts (mainly salts from the
ground, dissolved in water)
2 Drying out buildings | 97
The magneto-physical Aquapol procedure causes dehydration in two phases. In
the upper portion of the wall - about one-fourth to one-third of the entire moisture
column - the masonry moisture evaporates as it does with other conventional pro-
cedures. This is the actual evaporation phase. Moisture migrates together with the
dissolved salts into the plaster, which makes the plaster hygroscopic and causes it
to absorb more moisture.
The much larger portion of masonry moisture - about two-thirds to three-fourths -
migrates back to the ground in the capillary system of the wall where it came from.
This is the so-called dehumidification phase. The dissolved salts and the moisture
migrate downward and thus cause no harm to the lower layers of plaster, which may
yet be in a good condition. As we know, plaster damage is worst in the evaporation
zone, which is in the upper portion.
The evaporation phase usually takes 3 to 12 months depending on the intensity of
moisture, wall thickness, capillary head, the presence or absence of plaster, etc.
The dehumidification phase may take 6 to 36 months, depending on the same fac-
tors.
The waves emitted by the Aquapol unit (read more about it in the next chapter) ac-
tivate energy-related processes in masonry, which cause the dehumidification pro-
cess to occur much faster than is the case when conventional procedures are used.
This is a major time-saving feature of the Aquapol device.
The dehumidification process is similar to that of electro-physical procedures,
which function with the aid of wall electrodes. Masonry moisture and the positively
charged particles it contains (ions) migrate to the negative pole (cathode) close to
the ground. The rest, especially the positively charged particles of salt ions, migrate
to the positive pole (anode). Salt concentrations are markedly increased at the elec-
trode in the masonry and the electrode is destroyed.
The electro-magnetic processes which are activated by the basic power supply may
occur in one or two phases of drying out, depending on the frequency and other
characteristics of the dehumidification transmitter’s electro-magnetic field. Most of
the devices in the market are based on two dehydration phases and are therefore
faster than conventional procedures.
98 | Target: Old building
Electro-physical interference factors
What are interference factors?
Interference factors are influences of various types which interfere with the process
of drying out or may even impede it. This applies to nearly any procedure for drying
out walls.
The following chart shows five examples of physical or electro-physical interfer-
ence factors.
6
1
2
3
4
5
Physical or electro-physical interference factors
These errors are made repeatedly in the building industry. Gutter bracing is not in-
sulated and introduced in masonry (with the gutter connected to the lightning con-
ductor) and leads further into the earth (1). This is known as earth fault and causes
moisture in masonry to rise.
Non-insulated metallic pipes, such as the earth strap (2) or the water pipe (3), in-
serted into the ground (= earth fault) and plastered without insulation, will hinder any
dehydration procedure (see next chart).
Oxidising iron door frames (4) produce an electro-chemical voltage potential be-
cause of corrosion and wet masonry. So-called moisture wedges persist here (see
next chart) when the renovation is not performed skilfully and this factor is not taken
into account.
A metal gutter with no electrical insulation against the wall (5) acts like an antenna
for environmental electric smog caused by transmitters (6). The electric smog thus
received usually increases the rise of masonry moisture because it alters the physi-
cal properties of water.
2 Drying out buildings | 99
-
Persisting moisture wedges caused by physical interference factors
As shown in the above chart, the moisture level can be clearly reduced by electro-
magnetic, electro-physical (with wall electrodes) or magneto-physical procedures
for drying out walls. Masonry will become largely dry, but so-called moisture wedg-
es remain.
A masonry diagnostician will be able to measure an electrical interference voltage
in the areas between the metal and the bordering masonry, which is responsible for
the moisture wedge. Metal pipes need to be electrically insulated against masonry,
as shown in the following example of a plastered earth strap.
The earth strap and the water
pipe are subsequently insulated
against the wall by the use of a
plastic hose .
1
Once all interference factors have been removed by a specialist, masonry can con-
tinue to dry out. Such interference factors need to be taken into account. Otherwise
100 | Target: Old building
the wall remains partly wet “for unknown reasons” and the new plaster will again
suffer local damage.
Fully dry walls following the removal of physical interference factors
Other physical interference factors in the winter, such as heating or ventilation of
rooms, may cause moisture to develop in masonry. Mould will appear on the surface.
This has been discussed at great length in chapter one under “A dozen reasons for
masonry moisture”.
Chemical interference factors
A chemical interference factor was introduced in one of the previous charts. The
different pH of building materials create a miniature power plant in the masonry.
Regrettably, it does not produce enough current to run the electric lighting in the
house.
2 Drying out buildings | 101
An example from building practice:
A „mini power plant” prevents
complete drying out
level of moisture
before
1
~280mV
-
pH of brick wall: 8
pH of cement
plaster: 13
-
-
-
Brick masonry usually has a pH of about 8, i.e. it is slightly alkaline (pH 7 would be
neutral - it is the pH of water). Cement plaster has a pH of about 13. The difference of
5 pH results in a measurable electrical voltage of about 280 mV. This is also known
as the electro-chemical potential between the two materials.
Different salt concentrations in the plaster and the surrounding masonry give rise to
a further chemical interference factor that deserves attention.
The cement plaster acts as a positive pole and the brick wall as a negative pole. This
so-called battery effect retains moisture at the site. The triumphal procession of the
cement industry through Europe gave rise to several lime works which were shut,
but many old buildings were cement-plastered to death before this occurred. Catch-
words like “restoration render”, “open-pored moisture-pervious coating based on
cement”, “chemical pore builders for cement plasters” did nothing to improve the
situation. It is the pH of plaster that counts. This was not mentioned by experts in
the renovation industry. Limestone and sand were always in use and had proved
their worth. Hardly any problems were encountered when this plaster was used.
I performed many measurements on masonry with such plaster and found a much
102 | Target: Old building
smaller electrical voltage between the lime plaster and the wall. In these cases the
plasters were no interference factor for complete drying out.
When confronted with the need to remove a cement plaster used a few years ago -
because of worsened moisture - the house owner frequently concludes that cement
attracts moisture.
What should one do if one still wishes to have a water-repellent cement base?
How does one avoid the trap of the “pH difference”?
Read more about this in the next chapter “The Aquapol technology“.
System checklist
On the next pages you will find the system checklist which will help you to compare
the different criteria of the systems when you have to make up your mind about using
one system or the other.
To choose a system solely from the viewpoint of the “best supplier” may be inappro-
priate. After all we are talking about your house, your living environment, your well-
being, particularly your health and the health of your family. A drying-out system is
something you should ideally purchase just once in a lifetime.
How do you use the checklist?
You have materials from companies A, B and C.
You enter your companies or systems in the block “System or company” into the four
columns under A, B and C.
Now go over each paragraph item by item and evaluate the system or company by
assigning them points. Assign 3 points when the item applies fully, 1 point when it
applies partially and 0 points when it does not apply at all.
Section A: Dried out buildings, evidence. You should evaluate long-term evidence
very thoroughly because this is the main purpose of a system - it should work. There-
fore you multiply the determined value (0,1,3) by 3 and enter the number.
You thus proceed section by section. You evaluate the systems based on the materi-
als, by making a few phone calls to the company and obtaining additional data you
may require.
You can thus work out a satisfactory solution in 2 or 3 weeks without exposing your-
self to the sales talk of an insistent salesman.
Even if you cannot or do not wish to check out all the items, it is still better to decide
on the basis of several criteria than merely select the cheapest supplier or system.
2 Drying out buildings | 103
Count the points for each section (=system, company). Ideally, select the solution
with the maximum number of points.
You will save yourself a lot of trouble, expense, and the inconvenience of another
drying out procedure.
Good luck.
104 | Target: Old building
SYSTEM CHECKLIST
PURPOSE
The purpose of this checklist is to help you to select a method that will prevent rising moisture by
comparing different systems for drying out masonry moisture and by your personal evaluation of
some criteria.
EVALUATION SCHEME
Evaluate the different criteria (in the sections A to G) by assigning points:
3 points:absolutely true
1 point:partly true
0 points:not true
Note the points in each section for the corresponding company or the corresponding system. In
section A please multiply the number of points with 3, as this section deals with the
FUNCTIONALITY of the system and PROOF of its FUNCTIONALITY.
Because this is what counts:
The drying out shall FUNCTION RELIABLY and WORK FOR A LONG PERIOD.
C: …………….
A: …………….
B: …………….
D: …………….
System or Company
SECTION A: DRIED OUT BUILDINGS, EVIDENCE, LONG-TERM EVIDENCE
A1. The company can show a reference list (several pages long) with dried out
buildings. Note: it should be a list of dried out buildings and not merely installed
systems.
Check – for instance by calling – whether this system with the name was really
used at this address. Make notes when calling.
A2. For evidence of drying out, the buildings were measured before the system
was installed and also after it was dried out, using the scientifically accepted
DARR method according to ÖNORM B 3355 (Austrian standard) on site, in the
presence of the client. The moisture content was measured and checked at
several sites.
Electrical measurement methods and the carbide method are not recognized (see
ÖNORM).
A3. The company can provide a list of long-term projects which were checked
selectively by a neutral inspection authority.
You can get information about accepted measurement methods for building sites
from the following public institutions:
Research Institute of the Municipal authority No. 39:
Technical University Vienna:
Technical University Graz:
Technical University Innsbruck:
43 (0)1 79514-8039
43 (0)1 58801-3407
43 (0)316 873 -6245
43 (0)512 507-111
System Checklist - 11.11 - FD-FN.doc
2 Drying out buildings | 105
SECTION B: COMPANY – SERVICE – INTERNATIONAL SUCCESSES
B1. The company has never filed for bankruptcy or compensation – also not under
another name
Information from the Kreditschutzverband (Consumer loan evidence Austria): 43
(0)1 53484-0
B2. The clients are satisfied with the service of the company. Control calls?
B3. The product is distributed abroad as well because of its good functionality and
quality. Check the documents.
B4. The company provides an Accompanying Measures Checklist when installing
the system, in order to cover all possible interference factors of the drying out.
SECTION C: PRICE – PERFORMANCE – GUARANTEE
C1. The cost of complete drying out of the building (without putting new plaster)
and all other specifications (service) are low compared to the costs of other
systems.
C2. The system has the customer-friendliest and most transparent guarantee.
SECTION D: TECHNOLOGY – PATENT – TRADEMARK PROTECTION
D1. Advantages compared to other systems. List the advantages of the different
systems and compare them.
D2. The system has a European patent. Ask for it.
D3. The product has international trademark protection, also because of its
presence abroad. Ask for the certificate.
SECTION E: EXPERT OPINION AND BIOLOGICAL EFFECT
E1. The company has test reports from at least one testing institute. Expert
opinions from an authorised expert or building specialist are available.
E2. The company has an expert opinion from an institution, which confirms the
biological harmlessness of the device. Take a look at it.
E3. The company has other documents about the biological effects of the device
on humans.
SECTION F: INFORMATION AND ENLIGHTMENT
F1. The company or its employees provide you with enough verbal and written
information or informal videos.
F2. The information is comprehensible and enlightening.
F3. The company makes an exact distinction between drying out walls and
renovation of plaster (important).
F4. The company or its salesmen do not criticise their competitors.
SECTION G: MISCELLANEOUS
FULL SCORE OF EACH SINGLE SYSTEM
Make an appointment with a salesman per the above outcome.
System Checklist - 11.11 - FD-FN.doc
106 | Target: Old building
Translation - Dutch 2 Het droog maken van gebouwen, oftewel
de huidige situatie in Europa (1980 – 2011)
Iemand die een huis bezit is altijd blij wanneer er bij dat huis een restauratiebedrijf aan komt rijden met voorhamers en zware apparatuur. Dan is hij blij omdat de dingen, vanuit zijn gezichtspunt in beweging worden gebracht. Zo iemand wil graag actie zien, hoewel hij weet dat er geen bouwsteiger nodig is om iets tegen opstijgend vocht te doen. Een bedrijf dat wordt verzocht om een gebouw van vocht te ontdoen komt voorrijden met een gesloten vrachtwagen. En dan worden er vaten met chemische vloeistoffen, die kennelijk uitsluitend door specialisten mogen worden gebruikt het gebouw in gebracht. Hierdoor ontstaat de hoop dat een probleem dat al lang bestaat definitief zal worden opgelost door moderne chemische middelen die er in de bouw worden gebruikt. Het wordt zeer overtuigend wanneer er ook nog eens hogedrukslangen naar het gebouw worden uitgerold uit een soort rampenbestrijdingsvoertuig. Dan raakt de eigenaar ervan overtuigd dat “high technology” deel is gaan uitmaken van het oude vertrouwde huizenvak.
Een gebouw wordt beschouwd als een massief object – althans in Midden Europa. Daarom wordt door velen gedacht dat er zware maatregelen – zelfs mokerhamers en chemische bommen – nodig zijn om gebouwen te repareren die schade hebben opgelopen. In dat algemene gedachtepatroon schijnt een opdroogtechnologie die zachtaardig met muren omgaat en die de “natuurlijke regeneratiekrachten” van een gebouw stimuleert niet te passen. Haal het pleisterwerk eraf, laat de zaak een paar maanden open staan tot het er droog uitziet, en breng het pleister er dan weer opnieuw op – dat is één van de alom gepreekte methoden om zogenaamd een gebouw droog te maken.
Na een paar jaar beginnen de moeilijkheden weer – een “perpetuum mobile” in de renovatiebranche. Er worden bepaalde essentiële aspecten van het wijdverspreide concept van behoorlijke renovatie in aanmerking genomen wanneer er een horizontale afdichting wordt aangebracht met afsluitbeton of wanneer er gebruik gemaakt wordt van chemische bindmiddelen. Maar dan moet men liever niet de kosten van dergelijke maatregelen vermelden. Wat ook lastig is, is dat er vaak ongekwalificeerde helpers uit lage lonenlanden in de bouwbranche worden ingehuurd. Wat deze situatie nog erger maakt is het feit dat er slechts in een paar Europese landen geldige normen bestaan om dit soort werk te reguleren. Ten aanzien van bouwtechniek hebben we te maken met een “anarchie” die er heerst tussen bedrijven die zich bezighouden met het droog maken van muren. Dit komt omdat er geen basisprincipes bestaan en geen bouwregels voor elke dag. Vijf zogenaamde specialisten kunnen over één enkel onderwerp vijf verschillende opinies ten gehore brengen – zoals ik in mijn werk al zo vaak heb meegemaakt. Dit wordt doorgaans een enorm probleem voor eigenaren van oude gebouwen. Deze enigszins overdreven weergave van de situatie is bedoeld om de lezer zich meer bewust te laten worden van de complexiteit van het onderwerp.
2 Droogmaken van gebouwen| 67
HOOFDSTUK 2
Het betekent niet dat er in dit opzicht niets kan of zal worden veranderd.
Iedereen die wel eens heeft geholpen bij de renovatie van een flatgebouw van meerdere verdiepingen zal beamen dat psychologische aspecten wel degelijk een rol spelen. Om die reden worden beslissingen voor een of andere bouwmaatregel niet uitsluitend genomen op basis van feiten. Als er al jaren lang problemen zijn met opstijgend vocht kan het best zijn dat de eigenaar wanhopig is geworden van gerechtvaardigde en deels niet gerechtvaardigde klachten van zijn huurders. Dan zou hij zichzelf wijs kunnen maken dat hameren, boren en het plaatsen van beton aan iedereen zou aantonen dat er iets wordt gedaan. Maar wat is dan het resultaat?
Hebt u wel eens deelgenomen aan een bijeenkomst van een bestuurscollege van een grote associatie van bewoners of eigenaars? Als er een architect en een specialist worden uitgenodigd voor het onderwerp op de agenda met de naam “de komende renovatie”, zult u best een voorspelling kunnen maken van de discussies die ze zullen voeren. Dergelijke corporaties baseren zich op dit soort ervaringen en hebben de neiging om de voorkeur te geven aan oplossingen die bouwkundig gezien niet per se het meest verstandig of het meest economisch zijn. U kunt zelfs het onlogische argument horen dat het beter is om de schade met een wat “duurdere technologie” te herstellen, om het dan goed te behandelen omdat de goedkopere oplossingen waarschijnlijk niet werken. Er zouden dan dure maatregelen moeten worden ondernomen en zoiets zou de kosten waarschijnlijk verdubbelen. Het feit dat men zich zelfs een groter verlies op de hals zou halen wanneer de duurdere oplossingen niet werken zal niet worden vermeld. Strikt genomen, hoort het bestuurlijke orgaan aan te dringen op een duidelijke garantie en alle flateigenaren te beschermen tegen verder financieel verlies.
Deze zeer gebruikelijke voorvallen in de bouwwereld worden hier vermeld om verklaringen te vinden voor de talloze en vaak dure renovatiefouten die de technici van Aquapol in de loop van de jaren zijn tegengekomen.
Het droog maken van gebouwen wordt door de meerderheid van de bouwondernemingen als een riskant zaakje beschouwd. Dit is grotendeels het gevolg van de schaarste aan kennis over de redenen voor het optrekken van vocht en over andere onderwerpen, zoals het diagnosticeren van metselwerk of van renovatietechnieken. Een garantie dat het werkt, zoals door Aquapol wordt gegeven is uniek in deze bedrijfstak. In het gunstigste geval geven renovatiebedrijven een garantie voor een paar jaar voor de gebruikte materialen. Dubieuze bedrijven ontwijken zelfs deze garantie.
Wilt u graag bewijs zien? Hoeveel bedrijven die u kent die zich toeleggen op het droog maken van gebouwen bestaan al langer dan 10 jaar? Hoeveel zijn er al opgeheven? Kijk eens goed naar de garanties die deze bedrijven hebben gegeven en nog steeds geven.
Kennelijk zijn zij zich terdege bewust van de risico’s die verbonden zijn met de conventionele procedures om huizen droog te maken die zij gebruiken. We zullen dit punt later nog behandelen.
68 | Doelwit: Oude gebouwen
Hoewel er in sommige regio’s een paar welkome veranderingen hebben plaatsgevonden, zijn in dit vakgebied nooit zaken aan de orde gekomen als transparantie van producten, grenzen aan de toepasbaarheid, betrouwbare opleidingen over onderwerpen, zoals begeleidende maatregelen, renovatietechnieken of biologische effecten. Reclamemateriaal dat twintig jaar geleden is verspreid bevatte nauwelijks enige informatie die de moeite waard was. Er waren ook geen tekeningen waarop de complexe procedures werden uitgelegd die zij voorstelden. Ik was de eerste die op een tekening de vier belangrijkste vernielingsmechanismen liet zien van vocht in metselwerk. Dat deed ik in de Aquapol Info Service serie Nr. 11 – dat tijdens een conferentie in het buitenland gunstig werd ontvangen. Aangezien Aquapol altijd al de nadruk heeft gelegd op transparante informatie, en op de grenzen tot waar toepassing en opleiding mogelijk zijn, verandert de markt nu geleidelijk aan. Concurrenten worden nu gedwongen om hun kaarten op tafel te leggen. Wanneer dit principe wordt geschonden, krijgt de klant de informatie, waarnaar hij op zoek is, uit andere bronnen. Volgens mij hebben eigenaren van oude gebouwen recht op dergelijke informatie. De beslissing wordt makkelijker, wanneer de eigenaar beide kanten van de medaille kan zien.
Conventionele procedures
Conventionele procedures voor het droogmaken kunnen in drie categorieën worden verdeeld:
•
•
•
Mechanische procedures
Chemische procedures
Elektrofysische procedures
De eerste twee procedures zijn op het concept gebaseerd dat men het vocht, onderin het metselwerk verhindert op te trekken door op het grondniveau een waterdichte laag aan te leggen, terwijl de muren daarboven geleidelijk opdrogen tot een acceptabel restniveau is bereikt. Maar, zoals uit ervaring is gebleken, zijn grondvocht en de riskante elementen die het bevat (zoals u later zult lezen in het hoofdstuk over de gevaren van conventionele systemen) moeilijk onder controle te houden. Bij gebouwen met een kelder probeert de eigenaar het vocht weg te houden van de woonruimtes die op de begane grond en hoger liggen. Onder de vochtbarrière, en dat kan zelfs de kelder zijn, zullen er zwammen groeien. Vocht in het metselwerk of in de kelder zal langzaam maar gestadig naar het maximale niveau stijgen. Het effect op lange termijn van de chemische procedures en een aantal van de elektro-fysische procedures kan vergeleken worden met de poging om een tijger voor onbepaalde tijd zonder voedsel vast te houden in een gammele kooi die gemaakt is van bamboe en palmbladeren.
Elektrofysische procedures maken gebruik van het dipool effect van watermoleculen en proberen deze uit het metselwerk te verwijderen met behulp van elektrokinetica. Maar wanneer deze apparaten in contact komen met natte muren verslijten deze ontzettend snel vanwege de chemische processen die er op die contactpunten plaats vinden.
2 Droogmaken van gebouwen| 69
Mechanische procedures
Er wordt een horizontale vochtbarrière in het metselwerk geïntroduceerd wanneer de oude vochtbarrière beschadigd is of nooit heeft bestaan. Eén van de oudere en arbeidsintensieve technieken van dit soort is de methode waarbij de muur vervangen wordt. Verschillende steenlagen worden door nieuw materiaal vervangen, doorgaans aan de voet. Tegelijkertijd wordt waterproof isolatie aangebracht. Meestal bestaat die dan uit synthetische stroken met een lange levensduur. In de loop van de jaren zijn er verschillende versies van dit principe ontwikkeld om tijd en geld uit te sparen. De muur wordt van de voet losgemaakt met een muurzaag en er wordt een isolatiestrip aangebracht in de ruimte die uitgezaagd is.
Een van die types bestaan uit stalen golfplaten. Die platen worden door de steenlaag heen geschoten en dienen als vochtbarrières. Vroeger werden daar uitsluitend platen van chroomnikkelstaal voor gebruikt. Wanneer er chloriden in de bodem zaten, ontstond daardoor na een aantal jaren de alom gevreesde putjescorrosie. Het was toen een ontzettend probleem om die platen te vervangen. Later werd er gebruik gemaakt van dure stalen golfplaten van chroom-nikkel-molybdeen, die bestand waren tegen chloriden. Maar daar moest de klant expliciet om vragen.
Bij deze procedures is het grootste risico, dat daardoor het metselwerk beschadigd wordt. Wanneer zoiets onzorgvuldig of onprofessioneel gedaan wordt, kunnen daardoor problemen ontstaan ten aanzien van de stabiliteit. Wanneer er bijvoorbeeld metalen platen bij de muren worden ingebracht staat het huis op een “drijvend draagvlak”. Degenen die gewoonlijk renovatiewerk doen zijn zich wel bewust van de effecten die daarna zijn te verwachten: dat er scheuren ontstaan die verschillende meters lang zijn, vooral op kritieke plaatsen zoals bij ramen en deurstijlen. Een timmerman die met deuren te maken krijgt die na een dergelijke actie niet meer sluiten, zal het verhaal over Aquapol technologie met interesse aanhoren, omdat daardoor geen schade aan het metselwerk ontstaat.
Eén van de meest betrouwbare en dure procedures, die ook al een tijdje meeloopt en minder riskant is ten aanzien van stabiliteitsproblemen, is de procedure waarbij men tot in de kern van de muur boort en daar dan cement en vochtverdrijvende toevoegingen in stopt
70 | Doelwit: Oude gebouwen
De gatenboor procedure gebaseerd op waterdicht beton
Eén van de betrouwbaarste maar ook duurste mechanische procedures
Stap 1:
Het boren van doorlopende gaten
(ø 5 – 10 cm)
Eén van de meest
betrouwbare, maar
ook duurste
mechanische procedures:
De procedure van
het boren in het
binnenste
Stap 2:
Het vullen van die geboorde gaten met waterdicht beton.
Stap 3:
Het boren van nieuwe gaten die de vorige
gaten in aanmerkelijk mate overlappen
Stap 4:
Het vullen van de geboorde gaten met waterdicht beton
Waterdichte barrière
De kosten bedragen ongeveer 1000 – 2000 € per strekkende meter volgens opgave in 2005
Chemische procedures
Renovatiespecialisten van aanzien staan sceptisch ten aanzien van de verschillende methoden waarmee men chemicaliën in een gebouw kan injecteren om daarmee een horizontale barrière te introduceren tegen opstijgend vocht.
2 Droogmaken van gebouwen| 71
Op lange termijn hebben deze procedures hun betrouwbaarheid en honderd procent doeltreffendheid nog niet bewezen. In dit opzicht kunnen garantieproblemen een enorm risico inhouden voor de vakman die met een dergelijke procedure werkt. Dit geldt in het bijzonder voor de consciëntieuze vakman die graag klanten voor de lange termijn heeft en die geen interesse heeft in een snelle winst door de verkoop van een chemische “zilveren kogel”.
In het beste geval – en hiervoor zijn uitzonderlijk gunstige condities nodig – worden de poriën van het metselwerk met het injectiemateriaal gevuld waardoor die dus isolerend werken tegen opstijgend vocht.
Maar in de praktijk zal het injectiemateriaal in de loop van de tijd gaan krimpen en zal zich een nieuw capillair systeem beginnen te ontwikkelen. En dan kan het grondvocht opnieuw opstijgen.
Een capillair systeem dat gevuld is met injectiemateriaal.
Injecties
Het nieuw ontwikkelde capillaire systeem
dat is ontstaan door krimping van het geïnjecteerde materiaal.
Voorts is het een algemeen gemaakte vergissing om nieuw pleister te gebruiken, dat geen horizontale vochtbarrière heeft en dat als vochtbrug werkt.
Hetzelfde gebeurt er wanneer men mechanische procedures gebruikt: golfplaten van roestvrij staal dringen kennelijk niet door het pleisterwerk.
Pleister als vochtbrug
Er worden verschillende soorten vloeistoffen door kleine, voorgeboorde kanalen in het metselwerk worden geperst of er worden op regelmatige afstanden van 10 a 20 cm gaten met een kleine diameter in het metselwerk geboord, waarin dan de substantie zonder hoge druk in de muur wordt aangebracht.
72 | Doelwit: Oude gebouwen
Het doel van deze procedure is om de poriën van het gebouw met chemische vloeistoffen te vullen of om de binnenkant van de muur met chemische vloeistoffen vol te stoppen of om de binnenkant van de muur waterafstotend te maken, waardoor het hele proces van het opstijgende vocht wordt onderbroken.
De twee bovengenoemde benaderingen werken niet als vochtbarrières. Op zijn best wordt daardoor de stijging van het vocht vertraagd, zoals een studie in Duitsland over verschillende chemische materialen aan het licht heeft gebracht. (C. Arent – nieuwe vondsten bij het droogmaken van metselwerk in B & B 2/94).
Zogenaamde thermo-injecties zijn het beste soort chemische injecties. Daardoor wordt bijna volledige afsluiting verkregen. Het metselwerk wordt eerst met warmte-elementen opgedroogd en dan wordt het injectiemateriaal er (vaak onder druk) in aangebracht terwijl het nog warm is. Deze procedure is bijzonder duur. Ik ken geen enkele lange termijn studie die langer heeft geduurd dan 15 tot 20 jaar.
Om de 20 tot 30 cm worden er gaten in de muur geboord. Daarna wordt er een warmte element in de muur gebracht en aangezet. Op die manier is het vocht in slechts een paar dagen opgedroogd.
warmte
element
Wanneer de zaak eenmaal is verwarmd, wordt er
via een koker injectiemateriaal (meestal paraffine)
zonder druk in aangebracht.
Elektrofysische procedures
Deze procedure maakt gebruik van het feit dat een watermolecuul een dipoolkarakter heeft met een positieve en een negatieve kant. Daarom kunnen watermoleculen in de gewenste richting worden gestuurd door met gelijkstroom te werken.
De natuurkundige verwijst naar elektrakinetica, wat kan worden gedefinieerd als de beweging van vocht, met behulp van stroom. Er worden elektroden in het vochtige metselwerk aangebracht en dan wordt capillair vocht ertoe gebracht om zich in de richting van de negatieve elektrode te begeven. Zie ook de hierna volgende afbeelding.
2 Droogmaken van gebouwen| 73
.
Speciale apparaten die als “zenders” optreden horen ook tot deze categorie. Maar omdat deze functioneren op basis van wisselstroom en niet van gelijkstroom, heb ik ze in één van de hierna volgende subparagrafen onder elektromagnetische systemen ondergebracht.
Positieve
Elektrode
(anode)
langs
de muur
elektrisch veld
elektrische
voeding
. DIT KLOPT NIET MET WAT ER IS BESCHREVEN, LIJKT OP DE VORIGE
negatieve
elektrode
(kathode)
vocht
verschuiving
Elektrakinetische methode om droog te maken: mechanisme van actie
Sommige wijzigingen in de bovenstaande methode functioneren zonder gebruik te maken van de elektrische stroom. Die zijn op het feit gebaseerd dat sommige materialen in een vochtig medium als een batterij werken en hierdoor ontstaan spanningsverschillen in het metselwerk. De minpool (kathode) bevindt zich onderaan.
Deze bijzonder zachtaardige methode veroorzaakt minimale schade aan de structuur van het gebouw en is enige tientallen jaren oud. De reden dat deze procedure niet algemeen in gebruik is geraakt is omdat de elektroden in het metselwerk moeten worden ingebouwd en beschadigd worden door een paar krachtige chemische processen in nat metselwerk. De elektroden corroderen bijzonder snel en dat werkt verlammend op het systeem. Het enige materiaal voor de elektroden waarvan gebleken is dat het bestand is tegen alle zouten is een speciaal soort legering van titanium en platina. Maar die kosten veel meer dan de conventionele elektroden.
74 | Doelwit: Oude gebouwen
Ervaring en Studies
Bij iedere vorm van dehydratie van het metselwerk is het doel om op lange termijn de structuur van het gebouw te bewaren. In het ideale geval zouden de procedures geen grootscheepse veranderingen moeten aanbrengen waardoor het metselwerk direct in gevaar zou komen of waardoor er op lange termijn moeilijkheden ten aanzien van de stabiliteit zouden ontstaan. De eigenaar heeft er ook belang bij dat de toegenomen waarde van zijn gebouw en de toegenomen waarde van het woongenot zo lang mogelijk behouden blijft.
Het belangrijkste criterium voor het succes van een procedure is de vraag of het system het gebouw enige tientallen jaren droog kan houden.
Deze beslissende vraag ten aanzien van de effectiviteit op lange termijn wordt door de leverancier van een systeem heel makkelijk beantwoord wanneer we bij die afweging de garantie op de werking laten meespelen.
Voor bovengenoemde procedures worden garanties in de vorm van aansprakelijkheid voor het succes van het droogmaken maar zelden gegeven. En wanneer ze überhaupt worden gegeven, houdt die garantie allerlei beperkingen in, verwijst dan naar specifieke eigenschappen van het gebouw, waardoor de leverancier zijn aansprakelijkheid kan ontduiken.
Aangezien dergelijke garanties niet gegeven worden, kan men dus concluderen, dat leveranciers en voorstanders van conventionele dehydratiesystemen zich bewust zijn van de zwakheden en zelf niet geloven in het functioneren en de duurzaamheid van hun producten.
Om minimale schade te kunnen garanderen, tonen veel bedrijven die chemische injecties aanbieden hun waren in de Doe-het-zelf winkels en ontlopen dus de aansprakelijkheid voor hun producten. Particuliere aannemers in de bouw zijn doorgaans geen experts die metselwerk kunnen beoordelen en kunnen ook niet de grenzen bepalen tot hoever de procedure mag gaan. Onvermijdelijk volgen er dan mislukkingen. In dat opzicht hebben wij aanzienlijke ervaring opgedaan.
Aan de andere kant heeft geen enkel dehydratiebedrijf in de huidige Oostenrijkse markt meer dan 10 jaar met dezelfde chemische procedure gewerkt. Dat is op zich zelf al een zelfverklarend feit. Een ander interessant aspect van Oostenrijk is dat, in tegenstelling tot de ÖNORM regelgeving, leveranciers van injecties geen bewijs leveren van het succes van hun product in alle gebouwen waaraan ze hun diensten hebben geleverd.
Hoe overtuigd zijn ze van het functioneren van hun producten?
2 Droogmaken van gebouwen| 75
Het wordt heel duidelijk waarom het zo lang geduurd heeft om in deze sector een norm in het leven te roepen. De meeste landen – zoals Duitsland of Zwitserland – kennen tot op heden geen enkele norm.
Leveranciers van chemische procedures geven de klant enkel maar een garantie door, die zij van de leveranciers van chemische injecties krijgen. De garantie van de fabrikant heeft meestal een tijdsduur van slechts van vijf jaar. Een echte garantie op de werking, zoals die door Aquapol als iets heel natuurlijks wordt verstrekt, wordt niet door leveranciers van chemische procedures verstrekt. Die verstrekken hoogstens een garantie met zware beperkingen en vermelden dan de wellicht onbekende fysieke eigenschappen van het onderhavige gebouw. Dit is een garantie die in de praktijk bijna geen enkele waarde heeft.
Een renovatievakman uit Beieren heeft eens melding gemaakt van het belangrijkste probleem bij methodes die met chemische injecties werken: wanneer een injectie onder hoge druk wordt aangebracht, kan dit ertoe leiden dat oude bakstenen midden in het gebouw gaan barsten. Oud en nat metselwerk heeft niet de consistentie die voor een dergelijke procedure vereist is. In het binnenste ontwikkelen zich weer nieuwe problemen vanwege het feit dat stenen worden opgeblazen. De garantieproblemen die daarmee gepaard gaan vormen een enorm risico, zegt deze ervaren vakman.
Naast de beperkte garanties, hebben mechanische procedures het risico van problemen ten aanzien van de stabiliteit die zich kunnen voordoen bij zware ingrepen in het metselwerk. Dit probleem is door renovatie-experts herhaaldelijk vermeld. De redenen voor deze problemen worden afgeschilderd in de onderstaande samenvatting van de risico’s van conventionele dehydratiemethoden. Een aantal jaren geleden werd ik geconfronteerd met een kasteel in het Weinviertel (Het lagere gedeelte van Oostenrijk) waarin de “doorzaag” procedure was uitgeprobeerd. Vanaf het allereerste begin liep men al tegen problemen op: een enorme ontstane scheur tot aan de eerste verdieping die niet kon worden gerepareerd.
Over deze drie conventionele procedures is slechts een beperkt aantal lange termijn studies uitgevoerd. Eén daarvan is uitgevoerd door dhr. Simmlinger en werd gepresenteerd op de 11e Weense Renovatie Conferentie op 27 en 28 maart 2003. Ik geef hier een uittreksel van de conclusies van deze studie. De auteur had verschillende gebouwen onderzocht die door een laboratorium waren getest voordat ze 10 tot 20 jaar geleden werden droog gemaakt. Tijdens deze studie werden er op dezelfde plaatsen telkens opnieuw vochtmetingen in het metselwerk uitgevoerd om het functioneren van de installatie aan te tonen.
“Een uitgebreid onderzoeksprogramma bracht aan het licht dat te laat genomen maatregelen om het stijgend vocht een halt toe te roepen over het algemeen slechte resultaten opleveren. De resultaten van mechanische procedures zijn bevredigend, wanneer de bekende regels van de techniek worden opgevolgd. Maar boven alles is slecht vakmanschap verantwoordelijk voor het niet behalen van de gestelde criteria en het mislukken van het droogmakingproces.
76 | Doelwit: Oude gebouwen
Wat betreft de procedures van het injecteren, zijn enerzijds de mate van penetratie (de ruimte van de vrije poriën) en anderzijds het vakmanschap de belangrijkste factoren die ervoor zorgden dat er met succes werd afgedicht en droog gemaakt. Het teruglopende effect van het geïnjecteerde medium is ook een beslissende factor. Ten aanzien van elektrofysische procedures kon er geen verband worden gelegd tussen het opdrogen van het metselwerk en de werking van het apparaat.”
Uittreksel van het verslag van de 11e Weense Renovatie Conferentie / 2003 dat werd georganiseerd door het Institute for Construction Defects Research.
De meeste gebouwen die “chemisch” of “elektrofysisch” werden behandeld werden later weer nat. De redenen hiervoor zult u vernemen in het hoofdstuk “Gevaren van conventionele systemen”.
Er is nog een researchproject in Duitsland dat vermeldenswaard is. Dat werd gesubsidieerd door de overheid. Er werden uitsluitend chemische injecties onderzocht. Geen hiervan voldeed aan de vereisten. Het beste systeem was de thermo-injectie, maar ook dit was niet helemaal effectief.
Het hierna volgende uittreksel vertelt het hele verhaal:
“Mechanische procedures staan buiten kijf, vanwege hun langdurende effectiviteit. Andere procedure (Aantekening van de uitgever: Dit heeft specifiek betrekking op chemische procedures, die hier werden getest) bevatten nog steeds een aantal onvoorspelbare zaken) Op dit terrein is verder onderzoek nodig.”
Uit “Nieuwe bevindingen over het droog maken van metselwerk?” C. Arendt B & B 2/94
Gepubliceerde studies die over dit onderwerp gaan en een lange termijn bestrijken zijn zeldzaam. Want wie zou er nou in dat onderwerp geïnteresseerd zijn?
Gevaren van conventionele systemen - samenvatting
Het resultaat van tientallen jaren werken met conventionele systemen komt op het volgende neer:
Uitstel van installatie van mechanische, chemische of elektrofysische vochtbarrières is zeer riskant, zowel voor het gebouw als voor het materiaal dat gebruikt wordt om het droog te maken.
Droogmaken van gebouwen| 77
Schade aan de basisstructuur van een gebouw door veranderingen ten aanzien van de stabiliteit
Vooral de mechanische processen – zoals een muurzaag – vormen een groot risico voor de basisstructuur van een gebouw, vooral wanneer de procedures niet juist worden nageleefd.
Diepe ingrepen in het metselwerk kunnen onherstelbare schade aan het verband veroorzaken.
Volgens renovatievaklui met enige jaren ervaring zorgt de insluiting van metalen platen in lagen baksteen nog eens voor secundaire schade. Wanneer de muren worden doorgezaagd, rust het gebouw op een breed glijgebied oftewel een “zwevend draagvlak”
Het krachtenevenwicht wordt dan verstoord. Nogmaals, het gevaar van de vorming van barsten is alomtegenwoordig, vooral op plaatsen met een zware belasting, zoals ramen, deuren en andere dragende elementen.
Ontzette frames en klemmende deuren zijn na een opdroogperiode niet erg bevorderlijk voor het onderhouden van vriendschappelijke betrekkingen tussen vaklieden en eigenaren van gebouwen.
Onherstelbare
Scheurvorming
vanwege
veranderingen
in de stabiliteit
Vernietigende chemische krachten
Elk materiaal dat als horizontale penetratiebarrière tegen vocht wordt ingebracht is onderworpen aan de vernietigende chemische kracht van zout in het metselwerk.
Aangezien het vocht in het metselwerk geen neutrale pH heeft, maar in de vorm van een oplossing bestaat (zuur of alkalisch) kunnen er in nieuw aangebrachte materialen hevige chemische reacties plaatsvinden. De elektroden die tijdens een elektrofysische procedure in de muren worden gebracht worden aan vernietiging blootgesteld, evenals de nieuwe isolatielaag.
Samen met het agressieve vocht vormen geïnjecteerde chemische stoffen een nieuw capillair systeem of een secundair systeem waarmee weer nieuw vocht kan optrekken. Zogenaamd roestvrij staal (chroomnikkelstaal) wordt letterlijk lek geprikt door chloriden,
78 | Doelwit: Oude gebouwen
zoals lange termijnstudies hebben aangetoond (selectieve corrosie). Teerboard wordt bros en vochtdoorlaatbaar. Elektroden – vooral de anoden (de positieve polen) – worden vernietigd door hoge concentraties aan zout en zuur en werken dan niet meer.
Aangezien grondwater geen pH neutraal water bevat, maar een oplossing is (zuur of alkalisch), komen er chemische reacties onder de isolatielaag.
.
Agressief vocht vormt een nieuw secundair
capillair systeem bij chemische injectielagen.
Grondvocht begint opnieuw op te trekken.
Zogenaamde roestvrijstalen platen (Cr-Ni-staal) wor-
den geperforeerd door chloriden (selectieve corrosie).
Vernietigende fysische krachten
Vorst en wisselingen in temperatuur zorgen voor een hoge belasting van het isolatiemateriaal van de horizontale vochtbarrière. Dit is in het bijzonder het geval op het terrein van de buitenmuur, waar de slijtage de neiging heeft om sneller te verlopen. Hierdoor kunnen scheuren en brosheid ontstaan waardoor het vochtverdrijvende effect van de isolatielaag beïnvloed wordt en uiteindelijk vernietigd wordt.
Biologische vernietigingsmechanismes
2 Droogmaken van gebouwen| 79
Micro-organismen – of het leven in zijn kleinste vorm – komen voor in het vochtige fundament, onder de isolatielaag. De dingen die ze nodig hebben om voor te bestaan zijn vocht, kool en verschillende chemische verbindingen. Vanwege hun minuscule omvang, dringen ze door tot in de kleinste capillaire scheuren van verschillende isolatielagen en kunnen daar het isolatiemateriaal met biologische middelen aantasten. Hetzelfde gebeurt bij sommige teerboorden. Als zich vocht heeft verzameld in afdichtingsmateriaal met kleine capillaire scheurtjes, kunnen er microben binnendringen en dan aan een “biologische aantasting” beginnen.
Micro-organismen, waarvan
water de voornaamste behoefte
is om voort te bestaan, komen
het isolatiemateriaal binnen via
uiterst kleine capillaire scheurtjes
en vernietigen de horizontale vochtbarrière in het metselwerk.
vereenvoudigde close-up
Microscopische close-up van
een eencellige microbe met
haar stofwisselingsproducten
in een vochtig medium
Andere vernietigingsprocessen die met energie te maken hebben
Bouwmaterialen hebben verschillende pH waarden. De resulterende energie potentialen zorgen voor een energiestroom en een aantasting van het materiaal op de randlagen, wat de isolatie verzwakt.
Geologische invloeden
Sterke afwijkingen in het aardveld, die onder andere veroorzaakt worden door ondergrondse waterstromingen, zorgen voor hogere potentiaalverschillen in de muur. Dit kan door meetapparatuur worden bewezen. In sommige delen van de muur hebben deze potentiaalverschillen invloed op de horizontale isolatielaag. Het is bekend dat door dergelijke geologische invloeden scheuren in het metselwerk zijn ontstaan.
80 | Doelwit: Oude gebouwen
In gebieden die zijn blootgesteld aan aardschokken zijn, naast gebouwen, verschillende andere bouwwerken onderworpen aan een hoog vernietigingsrisico. Zelfs kleine mechanische trillingen kunnen het isolatiemateriaal verzwakken, terwijl het huis zelf er aan de buitenkant wellicht prima uitziet. Metalen isolatieplaten met een glad oppervlak werken ronduit als glijlagers. Trillingen kunnen leiden tot wegglijden, wat dan weer leidt tot scheuren in het metselwerk daarboven.
Materialen worden sneller oud als gevolg van radioactiviteit
Sinds enige tientallen jaren is de radioactiviteit in de atmosfeer toegenomen, vooral na het grote aantal testen met atoombommen dat er heeft plaatsgevonden. Radioactiviteit blijft zelfs jaren na dergelijke gebeurtenissen aanwezig en staat ook bekend als fallout in de atmosfeer. Met de neerslag komen er radioactieve stoffen in de funderingen en die stijgen dan door de capillaire vaten tot aan de horizontale isolatielaag.
Radioactieve straling heeft een sterk ioniserend effect op andere atomen en verzwakken daarmee de cohesie tussen de moleculen. Dit kan leiden tot oneindig kleine haarscheurtjes in isolatiematerialen die anders zouden dienen als horizontale vochtbarrières. Hoewel deze factor geen korte termijn effect kent, zal het op de lange termijn het vernietigingsproces van de isolatielagen versnellen.
Samenvatting
Samengevat kan men stellen dat conventionele vochtbarrières tegelijkertijd aan verschillende gevaren worden blootgesteld. Deze factoren versnellen het verouderingsproces en de vernietiging van de vochtbarrière. De risico’s die gepaard gaan met mechanische en chemische procedures – vooral wanneer er sprake is van zware ingrepen in de structuur van het gebouw – onderstrepen nog eens de noodzaak in de toekomst van muurbeschermende contactloze dehydratiesystemen. Dit onderwerp zal in de komende hoofdstukken worden behandeld.
Door de vernieuwende Aquapol procedure worden bovenstaande gevaren niet uitsluitend vermeden, maar worden ook de redenen geneutraliseerd door voortdurend het effect te verzwakken van geologische storingsvelden. Maar het belangrijkste feit is dat het apparaat niet aan de muur zelf wordt bevestigd. Het richt zich op het feitelijke probleem, namelijk het opstijgend vocht in het metselwerk.
2 Droogmaken van gebouwen| 81
Elektromagnetische systemen
In tijden van draadloze communicatie, waarin op uitgebreide schaal informatie via radio wordt doorgestuurd, zou het redelijk kunnen zijn om aan te nemen dat het probleem van natte muren kan worden opgelost met behulp van “radiogolven”. Dit wordt nog gesteund door het feit dat water makkelijk wordt beïnvloed door energiekrachten. Twintig jaar geleden kregen we een heleboel sceptische bezoekers aan onze informatietent. In feite kan de mens zelfs vandaag de dag de werking van onze apparatuur begrijpen.
Hoe kon een apparaat voor het bestrijden van gebouwenvocht in hemelsnaam functioneren zonder chemicaliën en zonder agressieve ingrepen? Zoiets klinkt inderdaad ongelooflijk.
Ik heb dit probleem opgelost door de demonstratie van dit “nieuwe effect” (dat al in de 18e eeuw ontdekt was door iemand die bekend stond als Dhr. Reuss). Ik heb mijn technici een testmodel laten vervaardigen waarop het experiment makkelijk kon worden uitgevoerd Water kan zonder direct contact (op een draadloze manier) in een bepaalde richting of stroming worden geleid.
82 | Doelwit: Oude gebouwen
Mohorn’s demonstratie
van de krachtige afbuiging
van het waterstraaltje
zonder dat daar contact
bij komt kijken.
Een experiment dat u makkelijk zelf kunt uitvoeren
Loop naar een kraan. Open hem voorzichtig, zodat er een gestadig dun straaltje water uitloopt. Neem een gladde plastic liniaal of een plastic buis zoals die wordt gebruikt door installateurs van elektrische leidingen. Neem een doek van synthetisch materiaal (daar zou uw eigen trui voor kunnen dienen): Wrijf de liniaal krachtig tegen het doek en kom langzaam in de buurt van dat dunne straaltje water. Kijk hoe dat straaltje reageert op een afstand van een paar centimeters. U zult ervan staan te kijken – het dunne waterstraaltje zal bijna onder een rechte hoek worden afgebogen (zie foto).
2 Droogmaken van gebouwen| 83
Energie kan water afbuigen
zonder dat er sprake is
van direct contact.
Dit is geen elektromagnetisch veld, zoals de expert makkelijk zal inzien. Het is een elektrostatisch verschijnsel: op school konden we vaak kleine stukjes aantrekken met een liniaal die was opgeladen. Dit experiment laat duidelijk zien, dat je kennelijk een stroom water met energie kunt afbuigen.
Deze eigenschap van water om door energie te worden geleid of beïnvloed is al meer dan tien jaar in gebruik bij elektronische dehydratiemethoden. Er bestaan zeven verschillende mechanismen om een gebouw droog te maken en droog te houden met behulp van elektromagnetische golven. Eén van die mechanismen is dat de aantrekkingskracht tussen capillair water en het omgevende materiaal (= adhesie kracht) bij bepaalde frequenties zozeer wordt ontregeld, dat de hoeveelheid capillair vocht in aanzienlijke mate daalt.
84 | Doelwit: Oude gebouwen
opstijgend vocht in vochtig metselwerk
close-up van de capillaire
beweging van het vocht
Het natmakende
effect zorgt ervoor
dat er bij de
meeste capillaire bouwmaterialen
vocht uit de grond opstijgt, omdat er aantrekkingskrachten bestaan tussen de moleculen van het bouwmateriaal en
de watermoleculen.
Molecule van het bouwmateriaal
capillaire muur
water
molecule
aantrekkingskracht tussen
watermolecule en moleculen
van het bouwmateriaal
(= adhesie kracht)
close-up van een capillaire buis
2 Droogmaken van gebouwen| 85
elektromagnetisch veld van een hoge frequentie
close-up van het capillaire systeem
De beweging van
het vocht is tot
staan gebracht
door het aanwezige
veld
De adhesie
krachten worden, onmiddellijk na de impact van hoogfrequente elektromagnetische velden verminderd
of geneutraliseerd, afhankelijk van de frequentie en de
sterkte van het veld.
Capillair vocht
begint naar beneden
te zakken.
Aantrekkingskrachten tussen water
moleculen en moleculen van het bouwmateriaal
worden door het actieve veld in sterke mate verminderd. Watermoleculen verwijderen zich
van de moleculen van het bouwmateriaal.
Inzakking in een capillaire buis
86 | Doelwit: Oude gebouwen
elektromagnetisch veld van een hoge frequentie
Close-up van het capillaire systeem
capillaire vloeistof
stroomt terug in het
capillaire systeem
van de muur
Bepaalde hoogfrequente elektromagnetische velden verzwakken adhesiekrachten en zorgen ervoor dat
het vocht zich naar beneden begeeft.
Als gevolg daarvan wordt de capillaire hoogte verminderd.
Veld van een hoge frequentie
Eerdere posities van
watermoleculen in
de capillaire buis
neerwaartse beweging
van het vocht als gevolg
van het hoogfrequente
veld
De aantrekkingskrachten tussen watermoleculen en moleculen van het bouwmateriaal wordt verzwakt door het actieve veld; in het hogere gebied worden ze zelfs geneutraliseerd.
Bij elk systeem dat men evalueert dient men bepaalde aspecten in aanmerking te nemen. Zie ook de checklist aan het eind van het tweede hoofdstuk. Gebaseerd op deze checklist kan men een evaluatie maken van de belangrijkste eisen die er aan een goed dehydratiesysteem worden gesteld. Daar hoeft men geen expert in te zijn. Ik werk nu bijna 26 jaar in deze sector en heb verschillende bedrijven en producten zien komen en gaan. Soms werd de naam van het product veranderd, maar bleef het product hetzelfde. Hieronder staan een aantal fundamentele criteria die men kan gebruiken om te kunnen besluiten of men een bedrijf kan vertrouwen:
2 Droogmaken van gebouwen| 87
a) Langdurige ervaring. Een bedrijf dat meer dan tien jaar lang met hetzelfde product is bezig geweest kan men vertrouwen.
b) Bewezen succes: vochtmetingen aan het metselwerk dienen te worden verricht vóór, tijdens en na het droogmakingproces. Service is één van de waarborgstempels van een goed bedrijf.
c) Meetmethoden. De meest objectieve methode, die men direct op het gebouw kan aanwenden, is de DARR methode. Het maakt deel uit van een aantal normen.
d) Geld terug garantie wanneer het niet functioneert.
e) Een lijst met aanbevelingen: die hoort lang en gedetailleerd te zijn.
f) Risico’s voor de gezondheid. Uit wetenschappelijk onderzoek dient duidelijk bevestigd te worden dat de baten van het systeem zwaarder wegen dan de risico’s.
Enige adviezen
Men hoort wellicht een leverancier zeggen: “Mijn product A is beter en is technisch beter ontwikkeld dan product B.”
Oplossing:
Hecht er geen geloof aan, ga het na.
De checklist aan het eind van dit hoofdstuk zal u van dienst zijn.
Of “Mijn product A is veel goedkoper dan B.”
Dat kan wel waar zijn, maar houd wel voor ogen dat u geen Mercedes voor dezelfde prijs kunt krijgen als een auto uit de Oostbloklanden. De regel die hier opgaat is dat “op de lange duur goedkoop duurkoop is”.
Oplossing:
De prijs dient slechts één van de criteria te zijn.
De overgebleven criteria worden in de checklist vermeld.
Wanneer een leverancier een concurrent zwart maakt of bekritiseert, kan men er donder op zeggen dat hij:
a) geen betere argumenten heeft tegen het product van die concurrent die op werkelijkheid zijn gebaseerd (wat betekent dat zijn product van minder waarde is);
88 | Doelwit: Oude gebouwen
b) iets over zijn eigen product heeft te verbergen dat u, als consument, dient te weten
(zoals voortdurende mislukkingen, voortdurende insolventie, enz.) .
Oplossing:
Laat je niet in de luren leggen.
Gebruik je goede verstand en werk met de checklist.
Wanneer je advies vraagt aan je bouwspecialist en dan antwoorden krijgt als: “Deze systemen zijn twijfelachtig, ik kan ze niet aanbevelen”, vraag hem dan: “heb je één van die systemen zelf wel eens getest of in gebruik gezien?” Meestal komt er dan een antwoord als “Nee, maar …”
Oplossing:
Maak je eigen beslissingen en controleer de verschillende systemen volgens de checklist.
De volgende eenvoudige tips zouden u kunnen helpen.
Verkeerde methoden om opstijgend vocht een halt toe te roepen
Eén van de meest gebruikte methoden in midden Europa is de methode waarbij wordt aanbevolen om het oude pleister te vervangen en het aanbrengen van het “Speciale Pleister Lungo de Luxe.”
Waarom? Hoe kan een pleisterwerk voorkomen dat er vocht opstijgt?
Kijk nog eens naar de plaatjes in het eerste hoofdstuk. Die laten zien hoe ademend pleister “overgaat” in potdicht pleister, waardoor het vocht zelfs nog hoger zal stijgen.
Een andere wijdverspreide methode die door officiële autoriteiten vaak wordt aanbevolen is om de grond naast de muren uit te graven en die sleuven dan te vullen met kiezel of gemalen steen.
2 Droogmaken van gebouwen| 89
Opstijgend vocht
van de zijkant en
de basis van een fundering.
Opstijgend vocht
uit de basis van
de fundering blijft doorlopen, ondanks
het weggraven aan
de zijkanten.
Zoals de plaatjes laten zien, wordt het probleem niet opgelost door grond aan de zijkant weg te graven. Er blijft vocht opstijgen vanuit de fundering. Ik heb bij veel van dergelijke gebouwen metingen verricht en merkte dat ze nog steeds vochtig waren, hoewel het graafwerk een paar jaar gelden verricht was.
Een populaire methode is het verwarmen van de muren. Eén of ander “genie” heeft dit idee overgenomen uit moderne bouwtechnologie. Het gebouw moet 2 a 3 jaar worden verwarmd totdat het vocht verdwenen is. Wanneer er sprake is van een oud gebouw zonder horizontale isolatie of waarbij deze is beschadigd, heeft verwarmen het effect van een lont bij een brandende kaars.
Opstijgend vocht wordt uit de muur getrokken net zoals bij de pit van een kaars. De zouten stijgen sneller en vernielen het pleisterwerk. De onderstaande foto laat duidelijk zien dat de ergste schade aan het pleisterwerk zich naast het warmte-element bevindt.
90 | Doelwit: Oude gebouwen
Verwarmen van de muur zorgt ervoor
dat er nog meer vocht en zouten opstijgen. Het resultaat is snellere vernieling van het pleisterwerk.
Een gelijksoortig effect wordt in metselwerk gecreëerd dat voortdurend blootstaat aan opstijgend vocht of het effect van een luchtontvochtiger. Afgezien van het enorme gebruik aan elektriciteit en het veelvoudig legen van emmers water, is de atmosfeer van de kamer verbeterd maar is de toestand van de muur verslechterd. Er worden toenemende hoeveelheden zout naar boven getransporteerd, waardoor het pleisterwerk en basisstructuur van het gebouw in een hoger tempo worden vernietigd.
Ongeveer 20 to 30 jaargelden waren de zogenaamde muurlongen of “Knappsche Röhrchen” [Pijpen van Knapp] bestsellers in deze sector.
Er werden van buitenaf gaten geboord en er werden plastic buizen in gestoken zodat het “Het vocht uit de muur kon ontsnappen”. Maar precies het tegenovergestelde gebeurde toen het vochtgehalte buiten de muur hoog was. Er kwam nog meer vocht van buiten in het metselwerk terecht.
Schade als gevolg van condensatievocht vond in de winter plaats omdat het metselwerk al was verzwakt en dit deel van de muur veel sneller afkoelde dan het gedeelte waar geen gaten in geboord waren.
2 Droogmaken van gebouwen| 91
“Muurlongen” – verreweg de grootste
bedotterij in deze sector
Bij bouwbedrijven die zich hebben gespecialiseerd om snel werk te leveren en snel geld te verdienen zijn bekistingen met “geventileerde” deklagen of stenen randen altijd al een standaard product geweest “om vocht mee te camoufleren” en zijn dat nog steeds.
Eigenaars van oude gebouwen kregen te horen dat door een constante luchtstroom door luchtfilters vocht uit metselwerk wordt verwijderd of dat daardoor metselwerk helemaal droog wordt of andere magische dingen doet. Men geloofde dat hier sprake was van het zogenaamde schoorsteeneffect. Een test met een aansteker bij de hoogste filters bracht aan het licht dat er geen sprake was van een schoorsteenachtige luchtwerveling. Uit praktische ervaring weten we dat de schoorsteen verschillende meters hoog moet zijn om in een oven een lichte trek tot stand te brengen.
Tijdens de winter koelde het metselwerk aan de voorkant met geventileerde plinten zeer sterk af, waardoor condensatievocht aan de binnenkant toenam.
Plint met “ventilatie filters”
92 | Doelwit: Oude gebouwen
Muur met “ventilatie filters”.
Degenen die er een meer esthetisch tintje aan wilden geven zouden er ook voor kunnen kiezen om de plint met tegels te bedekken, zoals op de hierna volgende foto te zien is.
Een betegelde plint
om vocht in metselwerk
te bestrijden werkt als
een stevige barrière
en zorgt ervoor dat het
vocht zelfs hoger stijgt.
2 Droogmaken van gebouwen| 93
Een volledige lijst met onjuiste toepassingen en methoden zou niet in dit hoofdstuk passen. Feitelijk werd er daarna geen horizontale vochtbarrière aangebracht waarmee het opstijgend vocht tot staan kon worden gebracht of kon worden teruggedrongen.
Wat gebeurt er wanneer een muur wordt droog gemaakt?
Dit onderwerp verdient enige aandacht. In de bouw hoor ik vaak het volgende: “We zullen het pleisterwerk verwijderen en door het metselwerk heen snijden. Binnen een paar weken is die muur dan droog en daarna kun je het bepleisteren met restauratieberaping.”
Deze benadering wordt zelfs door specialisten in de bouw aanbevolen. Afhankelijk van het materiaal dat er werd gebruikt om het metselwerk in elkaar te zetten, kan een kubieke meter muur 500 tot 600 liter water bevatten. Bij metselwerk van bakstenen kom je daar al makkelijk aan toe. Hoe lang duurt het voordat er 1 liter water verdampt wanneer je dat buiten laat gebeuren?
Dat kan een paar dagen of weken gaan duren, afhankelijk van de temperatuur, vochtigheid, isolatie enz.
Na de verwijdering van het pleisterwerk ziet het oppervlak van het metselwerk er na een paar weken misschien wel droog uit. Maar dat is alleen maar het oppervlak.
Een eenvoudige test
De test valt makkelijk uit te voeren door langzaam tot 10 a 20 cm diep in de muur te boren (de beste plek om zoiets te doen is de onderkant van de muur) en dan het boorstof te onderzoeken. Is dat stoffig? Als dat zo is, is de muur tot aan die diepte droog. Ontstaan er grotere of kleinere stukjes of blijft het natte boorstof aan de boor hangen, en vormt het klontjes?
In dat geval is het metselwerk nog nat. Meer exacte gegevens kunnen worden verkregen uit een exacte meting van vocht uit metselwerk volgens de DARR methode. In slechts 5 tot 15 minuten zult u het exacte vochtgehalte kunnen vaststellen.
Moet de muur droog zijn voor het aanbrengen van de restauratieberaping?
Deze vraag wordt door de huidige standaards bevestigend beantwoord. De reden hiervoor zal later met behulp van tekeningen worden uitgelegd.
Wat gebeurt er precies wanneer een muur wordt droog gemaakt? Is het mechanisme van droog maken voor alle procedures hetzelfde?
94 | Doelwit: Oude gebouwen
Wat gebeurt er met de agressieve zouten die zijn opgelost en die in al die jaren vanuit de grond in het metselwerk worden gebracht?
Worden bij alle procedures de zouten verwijderd? Waar gaan die zouten heen?
Wanneer er een horizontale vochtbarrière in het metselwerk wordt aangebracht, zoals wel gebeurt bij mechanische, chemische, een aantal elektrofysische en bij elektromagnetische procedures, dient het hele metselwerk via beide muren te worden uitgedampt. Dus begeeft het vocht en de zouten daarin zich naar het oppervlak van de muur.
Vergroting van het
capillaire systeem
verdampingsfase
verdampingsfase
Vochtbarrière
Vochtbarrière
:
… zouten (voornamelijk zouten uit de
grond die in water zijn opgelost)
Tekening A
tekening B
Zoals men op tekening A kan zien, droogt de muur uitsluitend op door de verdamping van vocht aan het oppervlak van de muur. Dit proces staat bekend als de verdampingsfase. Afhankelijk van de dikte van de muur, de capillaire vochtspiegel, de mate van vochtpenetratie, zon, wind, enz., kan het verschillende jaren duren.
Het gebeurt wat sneller aan die kanten waar het pleisterwerk is verwijderd. Tijdens de verdampingsfase trekken alle zouten in de oplossing in het oude pleisterwerk. Als het pleister verwijderd is, kristalliseert het zout aan het oppervlak van de muur en moet het zorgvuldig worden verwijderd om schade aan het nieuwe pleisterwerk te voorkomen.
2 Droogmaken van gebouwen| 95
Vanwege verdamping bevat het oude pleister zelfs nog meer zout en wordt het zeer hygroscopisch. Met andere woorden, het absorbeert vocht uit de lucht zelfs makkelijker en kan er daardoor zelfs nog erger uitzien (zie de tekening hieronder).
hygroscopisch vocht
van het pleister
vochtbarrière
Uitleg:
... uitgekristalliseerd zout
... vocht met gebonden vochtmoleculen
(=hydraten)
... vochtmolecule
Tekening C
In de aanwezigheid van vochtbarrières, kan het vocht niet naar buiten verdampen zoals hierboven op tekening C wordt getoond. Een betonnen fundament buiten en tegels aan de binnenkant zijn bijna waterdicht. Daardoor wordt beslist de verdampingsfase voorkomen waardoor het vochtniveau in het metselwerk voor lange tijd zal worden vastgehouden, zelfs wanneer er geen nieuw vocht vanuit de fundering opstijgt. Zo te zien zal dergelijk metselwerk maar heel langzaam droog worden. Het proces kan zo’n 10 tot 15 jaar duren vanwege de uiterst trage verdamping naar boven. Wanneer de vochtbarrière uit materiaal bestaat met een veel hogere pH dan de muur, zal de muur nooit droog worden ondanks horizontale barrières. En waarom dan niet? De antwoorden kunnen twee secties verder worden gevonden onder de titel: “Chemische risicofactoren”
96 | Doelwit: Oude gebouwen
Daarom zullen barrières verwijderd moeten worden als men een droge muur wil hebben, Andere zaken die men zich af zou kunnen vragen zijn:
Bestaan er andere dehydratieprocedures?
Wordt een muur sneller droog met andere procedures?
Bestaan er ook andere methoden waarbij niet al het zout zich naar het oppervlak van de muur begeeft om daar het hele pleisterwerk om zeep te helpen?
Dergelijke methoden bestaan inderdaad: de meeste elektrofysische procedures, een aantal elektromagnetische procedures en zeer zeker de magnetofysische Aquapol procedure.
Bij gebrek aan ruimte en aan technologische redenen zal ik mij hoofdzakelijk richten op het magnetofysische dehydratieproces. Kort gezegd, één apparaat doet het werk van de ontvochtiging van het metselwerk. Dat zit aan het plafond bevestigd en maakt maximaal 500 m2 van het gebouw droog zonder ook maar in contact te komen met de muren.
De twee fases van droog maken
verdampingsfase
ontvochtigingsfase
verbetering van het capillaire systeem van de muur
verklaring:
... zouten (hoofdzakelijk uit
de grond, opgelost in water)
2 Droogmaken van gebouwen| 97
De magnetofysieke Aquapol procedure brengt ontvochtiging in twee stadia teweeg. In het bovenste gedeelte aan de muur - bijna een vierde tot een derde van de hele vochtkolom – verdampt het vocht in het metselwerk, evenals bij andere conventionele procedures. Dit is feitelijk de verdampingsfase. Vocht trekt samen met de opgeloste zouten in het pleisterwerk, waardoor deze hygroscopisch wordt en waardoor het meer vocht gaat absorberen.
Een veel groter gedeelte van het vocht in het metselwerk – ongeveer tweederde tot driekwart stroomt terug de grond in via het capillaire systeem van de muur waar het vandaan was gekomen. Dit is de zogenaamde ontvochtigingsfase. De opgeloste zouten en het vocht begeven zich naar beneden en brengen dus geen schade teweeg aan de lagere pleisterlagen, die nog wel in een goede conditie kunnen verkeren. Zoals we weten is het pleisterwerk er het slechtst aan toe in de verdampingszone, en die ligt in het hogere gedeelte.
De verdampingsfase duurt meestal 3 tot 12 maanden, afhankelijk van de intensiteit van het vocht, de dikte van de muur, de capillaire vochtspiegel, de aanwezigheid of afwezigheid van pleisterwerk enz. De ontvochtigingsfase kan zo’n 6 tot 36 maanden duren en is afhankelijk van dezelfde factoren.
De golven die worden uitgestuurd door het Aquapol apparaat (lees hier meer over in het volgende hoofdstuk) activeren processen in het metselwerk die met energie te maken hebben en waardoor het ontvochtigingsproces veel sneller werkt dan in het geval er conventionele procedures worden gebruikt. Dit is een belangrijke tijdsbesparende eigenschap van het Aquapol apparaat.
Het ontvochtigingsproces heeft veel weg van het proces bij elektrofysische procedures, die met behulp van muur-elektroden werken. Vocht uit het metselwerk en de positief geladen deeltjes die het bevat (ionen) begeven zich naar de negatieve pool (kathode), dicht bij de grond. De rest, vooral de negatief geladen deeltjes van zoutionen, begeeft zich naar de positieve pool (anode). De zoutconcentraties nemen aanmerkelijk toe aan de elektrode in het metselwerk en die elektrode wordt dan vernietigd.
De elektromagnetische processen die worden geactiveerd door de belangrijkste energievoorziening kunnen in één of twee fasen van droogmaking voorkomen, afhankelijk van de frequentie en andere eigenschappen van het elektromagnetische veld van de ontvochtigingszender. De meeste apparaten in de markt zijn gebaseerd op twee ontvochtigingsfasen en zijn daarom sneller dan conventionele procedures.
98 | Doelwit: Oude gebouwen
Elektrofysische storingsfactoren
Wat zijn storingsfactoren?
Storingsfactoren zijn verschillende soorten invloeden die het droogmakingproces in de weg staan of die het zelfs onmogelijk kunnen maken. Dit is bijna op elke procedure van toepassing om muren droog te maken.
De hierna volgende tekening toont vijf voorbeelden van fysische of elektrofysische storingsfactoren.
6
1
2
3
4
5
Fysische of elektrofysische storingsfactoren
Dergelijke fouten worden in de bouw geregeld gemaakt. Het steunmateriaal van de regenpijp is niet geïsoleerd en wordt in het metselwerk ingebracht (waarbij de regenpijp nog eens in verbinding staat met de bliksemafleider) en leidt verder de aarde in (1). Dit staat bekend als een aardingsfout en zorgt ervoor dat het vocht in het metselwerk zal stijgen.
Ongeïsoleerde metalen pijpen, zoals het aardebandje (2) of de waterleiding (3) die in de grond worden gestoken (= een aardingsfout) en die zonder isolatie worden bepleisterd, zullen een hindernis vormen voor iedere dehydratie procedure (zie de tekening hiernaast).
Oxiderende ijzeren deurstijlen (4) produceren een elektrochemisch potentiaalverschil vanwege corrosie en nat metselwerk. Hier blijven zogenaamde vochtwiggen zitten (zie de volgende tekening) wanneer het renovatiewerk niet oordeelkundig wordt uitgevoerd en deze factor wordt niet meegerekend.
Een metalen regenpijp die zonder elektrische isolatie tegen de muur is bevestigd (5) werkt als een antenne voor elektrosmog uit de omgeving en wordt veroorzaakt door zenders (6). De elektrosmog die op die manier wordt ontvangen doet doorgaans de stijging van het vocht in metselwerk toenemen omdat het de fysieke eigenschappen van water verandert.
2 Droogmaken van gebouwen| 99
-
Wiggen die vochtig blijven en die zijn veroorzaakt door fysische storingsfactoren
Zoals men in bovenstaande tekening kan zien, kan het vochtniveau duidelijk worden verminderd door elektromagnetische, elektrofysische (met muurelektroden) of magneto-fysische procedures om muren droog te maken. Het metselwerk zal grotendeels droog worden, maar er blijven zogenaamde vochtwiggen over. Een metselwerk diagnosticus zal een elektrisch storingsveld in de gebieden kunnen meten tussen het metaal en het aangrenzende metselwerk. Een veld is dan verantwoordelijk voor de vochtwig. Metalen pijpen moeten in elektrisch opzicht geïsoleerd worden van het metselwerk, zoals in het volgende voorbeeld wordt getoond van een afgepleisterde aardleiding.
De aardleiding en
de waterleiding
worden één voor
één van de muur
geïsoleerd door
een plastic slang.
1
Wanneer eenmaal alle storende factoren door een specialist zijn geëlimineerd, kan het opdrogen van het metselwerk voortgaan. Met dergelijke storende factoren dient rekening te worden gehouden. Anders zal de muur “om onbekende redenen” gedeeltelijk nat blijven en zal het pleisterwerk opnieuw plaatselijk worden beschadigd.
100 | Doelwit: Oude gebouwen
.
Volledig droge muren na het elimineren van fysische storingsfactoren
Andere fysische storingsfactoren in de winter, zoals het verwarmen of ventileren van kamers, kunnen ervoor zorgen dat er zich vocht in het metselwerk ontwikkelt. Er zal schimmel aan het oppervlak ontstaan. Dit is uitgebreid behandeld in hoofdstuk Eén onder “Een twaalftal redenen waarom metselwerk vochtig kan zijn”.
Chemische storingsfactoren
Op één van de vorige tekeningen werd er een chemische storingsfactor geïntroduceerd. Door de verschillende pH waarden van bouwmaterialen ontstaat er in het metselwerk een miniatuur krachtcentrale. Helaas produceert die niet genoeg stroom om de verlichting in het huis te laten branden.
2 Droogmaken van gebouwen| 101
Een praktijkvoorbeeld uit de bouw:
Een „miniatuur krachtcentrale”
verhindert volledige opdroging
aanvankelijk
vochtniveau
1
~280 mV
-
pH van bakstenen muur: 8
pH van cement
pleister: 13
-
-
-
Metselwerk van baksteen heeft doorgaans een pH van ongeveer 8, d.w.z. dat het licht alkalisch is (een pH van 7 zou neutraal zijn – dat is de pH van het water). Cementpleister heeft een pH van ongeveer 13. Het verschil van 5 pH resulteert in een meetbaar elektrisch spanningsverschil van ongeveer 280 mV. Dit staat ook bekend als de elektrochemische potentiaal tussen de twee materialen.
Verschillende zoutconcentraties in enerzijds het pleisterwerk en anderzijds het omgevende metselwerk leiden ook tot een chemische storingsfactor die de nodige aandacht verdient.
Het cementpleister werkt als een positieve pool en de stenen muur als een negatieve pool.
Dit zogenaamde batterij-effect zorgt dat er vocht op die plek blijft. De triomfantelijke zegetocht van de cementindustrie in Europa heeft ertoe geleid dat er verschillende kalkfabrieken werden gesloten, maar voordat dit gebeurde, werden er een heleboel oude gebouwen dood gepleisterd met cement.
Kreten als “restauratieberaping”, “vochtdoorlatende deklaag met open poriën op basis van cement”, “chemische poriënbouwers voor cementpleisters” hebben niets bijgedragen om de situatie te verbeteren. Wat telt is de pH van het pleisterwerk. Dit werd door de experts in de renovatie-industrie niet vermeld. Kalk en zand zijn altijd in gebruik geweest en hebben hun waarde bewezen. Toen dit pleister werd gebruikt werden er nauwelijks problemen ondervonden. Ik heb op metselwerk met zulk pleister heel wat metingen verricht en trof daarbij een veel lager voltage aan tussen het kalkpleister en de muur.
K 102 | Doelwit: Oude gebouwen
In die gevallen vormden de pleisters geen enkele storingsfactor om een volledige droogmaking te krijgen.
Wanneer een huiseigenaar met de noodzaak wordt geconfronteerd om – vanwege een verslechterde vochtsituatie - een cementpleister te verwijderen dat een paar jaar geleden in gebruik was, zal hij vaak tot de conclusie komen dat cement vocht aantrekt.
Wat moet men doen als men nog steeds een waterafstotende cementbasis wil hebben?
Hoe kan men de valstrik vermijden van “pH verschillen”?
Lees hier meer over in het volgende hoofdstuk “De Aquapol technologie”.
Systeemchecklist
Op de volgende pagina’s zult u een systeemchecklist aantreffen die u kan helpen om een vergelijking te maken tussen de verschillende criteria van de systemen wanneer u moet gaan besluiten welk systeem u wilt gaan gebruiken.
Het is wellicht ongepast om de keuze van een systeem volledig vanuit het gezichtspunt te maken van de “beste leverancier”.
We hebben het hier immers over uw huis, uw leefomgeving, uw welzijn en met name uw gezondheid en die van uw gezin. Een droogmakingsysteem is iets dat u bij voorkeur slechts één keer in uw leven koopt.
Hoe gebruikt u de checklist?
U hebt materialen van de bedrijven A, B en C.
U schrijft uw bedrijven of systemen in het blok “Systeem of bedrijf” in de vier kolommen onder A, B en C.
Doorloop nu, item voor item, elke paragraaf en evalueer het systeem of het bedrijf door ze punten toe te kennen. Ken 3 punten toe wanneer het item volledig van toepassing is, 1 punt wanneer het gedeeltelijk van toepassing is en 0 punten wanneer het geheel niet van toepassing is.
Sectie A: Droog gemaakte gebouwen, bewijs. U dient lange termijn bewijs zeer te laten meetellen omdat dit het hoofddoel is van het systeem – het moet werken. Daarom vermenigvuldigt u de vastgestelde waarde (0, 1, 3) met 3 en vult u dat getal in.
Op die manier gaat u verder, sectie voor sectie. U evalueert de systemen en baseert u daarbij op de materialen, door een paar telefoongesprekken te voeren met dat bedrijf om extra gegevens te krijgen die u wellicht nodig heeft.
Op die manier kunt u in 2 a 3 weken een bevredigende oplossing uitwerken zonder dat u zich blootstelt aan de verkooppraatjes van een vasthoudende verkoper.
Zelfs als u niet alle items kunt of wilt nalopen, is het nog steeds beter om te beslissen op basis van verschillende criteria dan alleen voor de goedkoopste leverancier of het goedkoopste systeem te kiezen.
2 Droogmaken van gebouwen| 103
Tel de punten voor iedere sectie (= system, bedrijf). In de ideale situatie kiest u voor de oplossing met het maximum aantal punten.
Wat u zich dan bespaart zijn een heleboel moeilijkheden, kosten en het ongemak van een andere procedure om een gebouw droog te maken.
Veel succes.
104 | Doelwit: Oude gebouwen
SYSTEEM CHECKLIST
DOEL
Het doel van deze checklist is om u te helpen een methode te kiezen waarmee verhinderd wordt dat er vocht optrekt
door een vergelijking te maken tussen de verschillende systemen die vocht uit metselwerk verwijderen en door uw persoonlijke evaluatie van een aantal criteria.
EVALUATIE SCHEMA
Evalueer de verschillende criteria (in de secties A t/m G) door het toekennen van punten:
3 punten: absoluut waar
1 punt: gedeeltelijk waar
0 punten: niet waar
Noteer de punten in iedere sectie voor het betreffende bedrijf of het betreffende systeem.
Vermenigvuldig in sectie A het aantal punten met 3, aangezien deze sectie de FUNCTIONALITEIT van het system bekijkt en het BEWIJS van die FUNCTIONALITEIT.
Want wat er telt is:
Het droogmaken dient BETROUWBAAR TE FUNCTIONEREN en OVER EEN LANGE PERIODE WERKZAAM TE ZIJN.
C: …………….
A: …………….
B: …………….
D: …………….
Systeem of Bedrijf
SECTIE A: DROOG GEMAAKTE GEBOUWEN, BEWIJS, LANGE TERMIJN BEWIJS
A1. Het bedrijf kan een lijst met referenties laten zien (met een lengte van verschillende
pagina’s) van gebouwen die ze droog hebben gemaakt. Aantekening: het moet een lijst zijn
met gebouwen die zijn drooggemaakt en niet uitsluitend geïnstalleerde systemen
Ga na – bijvoorbeeld door te bellen – of het systeem met die naam in werkelijkheid
op dat adres in gebruik is genomen. Maak notities tijdens het gesprek.
A2. Als bewijs voor het droog maken, zijn er aan de gebouwen metingen verricht voordat
het systeem was geïnstalleerd en ook na het drogingsproces, waarbij ter plekke en in aanwezigheid van de klant gebruik gemaakt is van de wetenschappelijk geaccepteerde
DARR methode volgens ÖNORM B 3355 (de standaard in Oostenrijk). Het vochtgehalte is
verschillende malen gemeten en gecontroleerd.
Elektrische meetmethoden en de carbide methode worden niet erkend (zie de
ÖNORM).
A3. Het bedrijf kan een lijst overleggen met lange termijnprojecten die steekproefsgewijs door een neutrale inspectieautoriteit zijn gecontroleerd.
U kunt van de hiernavolgende openbare instellingen informatie krijgen over geaccepteerde meetmethoden op bouwterreinen:
Gemeentelijk Research Instituut No. 39:
Technische Universiteit Wenen:
Technische Universiteit Graz:
Technische Universiteit Innsbruck:
43 (0)1 79514-8039
43 (0)1 58801-3407
43 (0)316 873 -6245
43 (0)512 507-111
Systeem Checklist - 11.11 - FD-FN.doc
2 Droogmaken van gebouwen| 105
SECTIE B: BEDRIJF – SERVICE – INTERNATIONALE SUCCESSEN
B1. Het bedrijf heeft nooit een faillissement of steun aangevraagd – ook niet onder een
andere naam.
Informatie kan worden verkregen van het BKR in Tiel.
B2. De klanten zijn tevreden over de service van het bedrijf. Telefoontjes ter controle?
B3. Het product wordt wijd en zijd geleverd vanwege de goede functionaliteit en de kwaliteit
ervan. Controleer de documenten.
B4. Het bedrijf levert een Checklist met Begeleidende Maatregelen bij het installeren
van het systeem om bij de installatie alle mogelijke storingsfactoren af te dekken die zich bij
het droogmaken kunnen voordoen.
SECTIE C: PRIJS – PRESTATIE – GARANTIE
C1. De kosten voor het volledig droogmaken van het gebouw (zonder nieuw pleisterwerk
op te zetten) en alle andere specificaties (service) zijn laag, vergeleken met de kosten van
andere systemen.
C2. Het system heeft de meest vriendelijke en transparante garantie.
SECTIE D: TECHNOLOGIE – PATENT – BESCHERMING VAN HET HANDELSMERK
D1. Voordelen ten opzichte van andere systemen. Som de voordelen op van de
verschillende systemen en vergelijk die onderling.
D2. Het systeem heeft een Europees patent. Vraag daarnaar.
D3. Het product heeft op internationale schaal bescherming van het han
More
Less
Experience
Years of experience: 31. Registered at ProZ.com: Jan 2014.
Portfolio