Mikrometr (zwany także mikromierzem, dla odróżnienia od mikrometra jako jednostki miary) - przyrząd pomiarowy służący do mierzenia przedmiotów z dokładnością rzędu 0,01 mm.
Działanie przyrządu opiera się na użyciu śruby mikrometrycznej oraz noniusza. Śruba mikrometryczna to bardzo precyzyjnie wykonana śruba o skoku gwintu 0,5 lub 1 mm połączona z bębnem mikrometru, na obwodzie którego wygrawerowano podziałkę (noniusz). Z bębnem mikrometru połączone jest sprzęgłem zapadkowym pokrętło zapewniające odpowiedni, stały docisk szczęk. Nieodpowiedni docisk powoduje znaczne niedokładności pomiaru.
Szczęki mikrometru to:
- szczęka stała
- młoteczek - szczęka ruchoma będąca przedłużeniem śruby mikrometrycznej lub z nią połączona
http://tinyurl.com/2433nk

Przyrządy mikrometryczne dzieli się na przyrządy ogólnego i szczególnego przeznaczenia. Do przyrządów mikrometrycznych ogólnego przeznaczenia zalicza się mikrometry zewnętrzne (z powierzchniami pomiarowymi płaskimi lub kulistymi) oraz mikrometry wewnętrzne (szczękowe i średnicówki). Do przyrządów mikrometrycznych szczególnego przeznaczenia należą mikrometry do drutu, blach, rur, gwintów, kół zębatych i inne.
Mikrometry pozwalają przeważnie na przeprowadzenie pomiarów z dokładnością do 0,01mm. Pomiaru dokonuje się przez zaciśnięcie na mierzonym przedmiocie biegunów kowadełka i wrzeciona za pomocą pokrętła i sprzęgiełka. Nieruchoma tuleja z podziałką wzdłużną współpracuje z obrotowym bębnem z podziałką poprzeczną.
http://tinyurl.com/yrn33u

--------------------------------------------------
Note added at 37 mins (2008-03-09 19:57:57 GMT)
--------------------------------------------------

http://tinyurl.com/2eca6b
http://tinyurl.com/2bnpz8